Γιατί ζηλεύουμε;
Έχεις νιώσει ποτέ ζήλια και ανασφάλεια; Παλεύεις να νιώσεις αυτοεκτίμηση όταν συγκρίνεις τον εαυτό σου με άλλους; Το βρίσκεις δύσκολο να αντιμετωπίσεις καταστάσεις όπου το ταίρι σου συναναστρέφεται με άλλους; Αν ναι, δεν είσαι μόνος/η. Χιλιάδες αν όχι εκατομμύρια άνθρωποι νιώθουν τα ίδια συναισθήματα απογοήτευσης, ανασφάλειας και ζήλιας στην σημερινή κοινωνία.
Τι είναι η ζήλια; Από πού ξεκινά;
Η ζήλια είναι ένα κοινό ζήτημα στις σχέσεις και τα προβλήματα που προκύπτουν δεν είναι εύκολο να λυθούν. Η ζήλια έχει βαθιές ρίζες: συχνά σχετίζεται με την εμπιστοσύνη και την έλλειψη της και αυτό ξεκινάει από τα πρώτα χρόνια της ζωής από την προσοχή και την προστασία που παρείχαν οι γονείς στο παιδί. Μερικές φορές όμως, κάποια γεγονότα- εμπειρίες στην ζωή, αργότερα ο χαμός κάποιου αγαπημένου προσώπου ή απόρριψης μπορούν να αποτελέσουν την κινητήριο δύναμη της ζήλιας. Και τα δύο είδη εμπειριών μπορούν να γεννήσουν ανασφάλεια στις σχέσεις και να μειώσουν την ικανότητά μας να εμπιστευτούμε τον άλλο.
Πως εκδηλώνεται η ζήλια;
Στην αρχή, η ζήλια μπορεί να κάνει το σύντροφο να νιώθει καλά. Μπορεί να τον κάνει να νιώθει επιθυμητός και πολύτιμος. Αλλά όπως ανακαλύπτει αργότερα σύντομα καταλήγει μια φυλακή, όπου περιορίζεται η ελευθερία σου και βρίσκεσαι συνεχώς μέσα σε σύννεφα υποψίας, συνεχώς να απολογείσαι ακόμα και για αθώες ενέργειες. Η ζήλια είναι συχνά η κινητήριος δύναμη πίσω από ψυχολογική, λεκτική ακόμα και σωματική βία.
Η ζήλια πυροδοτεί τον φόβο για την απώλεια, τον χαμό, την απόρριψη, τα συναισθήματα αδυναμίας – με άλλα λόγια είναι σημάδι πως το άτομο νιώθει να απειλείται. Πάνω στον συναισθηματικό πανικό κάποιοι κάνουν επικίνδυνα πράγματα. Ο φόβος τους κάνει να παρερμηνεύουν αθώες κοινωνικές συναναστροφές, παρατηρώντας κάθε επαφή ή συζήτηση με κάποιον ξένο σαν την απόλυτη απόδειξη εγκατάλειψης. Νιώθουν τρομερό θυμό για αυτό που βλέπουν σαν προδοσία.
Αν και η ζήλια βγάζει ένταση και θυμό, αυτό πηγάζει από ένα αίσθημα αδυναμίας και όχι ισχύος. Δημιουργείται επειδή αυτός που ζηλεύει φοβάται μήπως χάσει έναν σύντροφο και μια σχέση που είναι σημαντικοί για την αίσθηση του εαυτού τους. Η κακοποίηση γίνεται σε μια προσπάθεια απάλειψης της αμφιβολίας.
Όταν ο άλλος λέει πως σε αγαπάει να ξέρεις πως το εννοεί. Αλλά, ο φόβος της εγκατάλειψης ενεργοποιεί τέτοιους πρωτόγονους συναγερμούς, ώστε να οδηγεί τελικά σε συναισθηματικό πανικό. Δεν φταίει η ευκολία που μιλάς σε τρίτους, ή ο τρόπος που ντύνεσαι, για τις εκρήξεις ζήλιας. Φταίει η απαίτηση για απόλυτο έλεγχο, που οδηγεί σε τέτοια παράλογη συμπεριφορά.
Τι να κάνω όταν με ζηλεύει;
Αποφεύγοντας να εκνευρίσετε τον σύντροφό σας, προσπαθήστε να του μιλήσετε ήρεμα και δοκιμάστε να λύσετε από κοινού προβλήματα. Μπορεί να καταφέρετε να αλλάξετε κάποια πράγματα. Βέβαια, η στιγμή της ζηλοτυπίας δεν είναι η καταλληλότερη ώρα για το είδος της συζήτησης που χρειάζεστε. Και ό,τι και αν κάνετε, αποφύγετε κάθε διαπληκτισμό και αποφύγετε να περιέλθετε εσείς στην θέση να απολογείστε για την δική σας συμπεριφορά.
Μπορείτε να πείτε στον σύντροφό σας πως υπάρχουν κάποια πράγματα που κάνετε, που προφανώς τον αναστατώνουν. Και πως δεν ευχαριστιέστε να τον αναστατώνετε. Έπειτα ρωτήστε τον ποια συμπεριφορά σας τον ενοχλεί περισσότερο; Όταν μιλάτε σε άλλα άτομα του αντίθετου φύλλου; Το με ποιον μιλάτε στην δουλειά; Ασχοληθείτε προς το παρόν μόνο με μία συμπεριφορά.
Πείτε του με ευγενικό τρόπο, που να μαρτυρά την αγάπη σας, πως αισθάνεστε εσείς με την συμπεριφορά του αυτή. Πόσο σας τρομάζουν οι αντιδράσεις του, πόσο περιορισμένος/ -η νιώθετε, και ότι αυτές οι αντιδράσεις σας εμποδίζουν να κάνετε τις δουλειές σας, ή να ζήσετε μια ομαλή, καθημερινή ζωή.
Έπειτα, μαζί (αυτή είναι η λέξη-κλειδί, μαζί!) φτιάξτε κανόνες που μπορείτε να ακολουθήσετε και οι δύο. Κανόνες για την συμπεριφορά σας, που, σε δεδομένη περίσταση, θα ικανοποιήσουν και τους δυο σας. Να είστε δημιουργικοί, αφού είπατε πως αυτή είναι μια σχέση σας που θέλετε να σωθεί. Αν ο σύντροφός σας νιώθει πως έχει κάποιου βαθμού έλεγχο της κατάστασης, μπορεί να αποφύγετε μια έκρηξη την επόμενη φορά.
Δεν θα λύσετε το πρόβλημα τελείως σε μία συζήτηση, ούτε σε δέκα. Θα πρέπει να εξετάζετε πάλι μαζί αυτό το πρόβλημα ξανά και ξανά και να μετατοπίζετε εσείς τα όρια, μέχρις ότου ο σύντροφός σας νιώσει άνετα με φυσιολογική συμπεριφορά εκ μέρους σας. Δεν θα είναι μια εύκολη διαδικασία, ακόμα και υπό ιδανικές συνθήκες. Αλλά, θα μάθετε ένα πολύ σημαντικό μάθημα: ότι η αγάπη δεν λύνει αυτομάτως όλα τα προβλήματα της ζωής, παρόλο που, με τον χρόνο, με πολλή υπομονή και κατανόηση από εσάς, οι χειρότεροι φόβοι του συντρόφου σας θα χαλιναγωγηθούν. Αν αυτός ο άνθρωπος αξίζει για σύντροφος, τότε αξίζει και το πρώτο βήμα σας στην πορεία για την αλλαγή.
Για την ψυχολογία συμβουλεύει:
Αναστασία Κοτσοπούλου,
Δρ. Ψυχολογίας
