Το κάπνισμα αποτελεί ένα από τα πιο σημαντικά προβλήματα δημόσιας υγείας παγκοσμίως. Παρά τη μείωση των ποσοστών καπνίσματος σε πολλές ανεπτυγμένες χώρες, εξακολουθεί να είναι μία από τις κύριες αιτίες ασθενειών και θανάτων παγκοσμίως. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ), περίπου 1,3 δισεκατομμύρια άνθρωποι καπνίζουν παγκοσμίως και προκαλεί περίπου 8 εκατομμύρια θανάτους ετησίως. Από αυτούς, περίπου 7 εκατομμύρια είναι από άμεση κατανάλωση προϊόντων καπνού, ενώ το 1,2 εκατομμύριο αφορά μη καπνιστές που εκτίθενται σε παθητικό κάπνισμα.
Το κάπνισμα έχει σημαντικές αρνητικές επιπτώσεις στη σκελετική υγεία. Επηρεάζει τόσο την οστική πυκνότητα όσο και την ικανότητα των οστών να επουλωθούν μετά από τραυματισμούς.
Οι κύριες επιδράσεις του καπνίσματος στη σκελετική υγεία περιλαμβάνουν:
1. Μείωση Οστικής Πυκνότητας (Οστεοπόρωση)
Το κάπνισμα συνδέεται με τη μείωση της οστικής πυκνότητας, η οποία μπορεί να οδηγήσει σε οστεοπόρωση, μια κατάσταση όπου τα οστά γίνονται αδύναμα και εύθραυστα. Οι καπνιστές διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο κατάγματος, ειδικά στα ισχία, τη σπονδυλική στήλη και τους καρπούς.
2. Διαταραχή της Απορρόφησης Ασβεστίου
Το κάπνισμα επηρεάζει τον μεταβολισμό του ασβεστίου, ένα βασικό συστατικό για την υγεία των οστών. Επηρεάζει την απορρόφηση της βιταμίνης D, η οποία είναι κρίσιμη για την απορρόφηση του ασβεστίου από τα οστά, οδηγώντας σε αδύναμα οστά και αυξημένο κίνδυνο οστεοπόρωσης.
3. Επιβράδυνση Επούλωσης Καταγμάτων
Οι καπνιστές έχουν πιο αργή επούλωση καταγμάτων. Το κάπνισμα μειώνει τη ροή του αίματος και την παροχή οξυγόνου στα οστά, επιβραδύνοντας έτσι την ικανότητα των οστών να ανακάμψουν μετά από τραυματισμούς ή χειρουργικές επεμβάσεις.
4. Επηρεασμός των Ορμονών
Στις γυναίκες, το κάπνισμα επιταχύνει την απώλεια οστικής μάζας που συνδέεται με την εμμηνόπαυση, καθώς μειώνει τα επίπεδα οιστρογόνων, τα οποία είναι κρίσιμα για την υγεία των οστών. Στους άνδρες, το κάπνισμα μπορεί να μειώσει τα επίπεδα τεστοστερόνης, γεγονός που επηρεάζει επίσης την οστική πυκνότητα.
5. Αύξηση του Κινδύνου Αρθρίτιδας
Το κάπνισμα μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο ανάπτυξης ρευματοειδούς αρθρίτιδας, μια φλεγμονώδης νόσος που προσβάλλει τις αρθρώσεις και μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρά προβλήματα με τον σκελετό.
6. Επιπτώσεις στις Χειρουργικές Επεμβάσεις Οστών
Οι καπνιστές που υποβάλλονται σε χειρουργικές επεμβάσεις όπως ορθοπεδικές επεμβάσεις ή αντικατάσταση αρθρώσεων έχουν υψηλότερο κίνδυνο επιπλοκών. Η μειωμένη παροχή αίματος στα οστά και οι διαταραγμένες διαδικασίες επούλωσης αυξάνουν τον κίνδυνο μόλυνσης και καθυστερημένης ανάρρωσης.
Προτάσεις για την Υγεία των Οστών:
Διακοπή Καπνίσματος: Η διακοπή του καπνίσματος μπορεί να βοηθήσει στην προστασία της υγείας των οστών και να μειώσει τον κίνδυνο μελλοντικών προβλημάτων.
Διατροφή Πλούσια σε Ασβέστιο και Βιταμίνη D: Η σωστή διατροφή είναι σημαντική για την ενίσχυση της οστικής πυκνότητας.
Τακτική Άσκηση: Η άσκηση με βάρη και η καλή φυσική κατάσταση ενισχύουν την οστική υγεία.
Συνοπτικά, το κάπνισμα αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους παράγοντες κινδύνου για την υγεία των οστών, και η διακοπή του αποτελεί ένα από τα πιο αποτελεσματικά βήματα για την πρόληψη και την αντιμετώπιση προβλημάτων όπως η οστεοπόρωση και τα κατάγματα.
Παρά τα παγκόσμια μέτρα για τον έλεγχο του καπνίσματος, η μάχη ενάντια στην κατανάλωση καπνού είναι ακόμη μεγάλη. Η συνέχιση των προγραμμάτων πρόληψης και η ενίσχυση της νομοθεσίας είναι κρίσιμα για τη μείωση των επιπτώσεων του καπνίσματος στην υγεία και την οικονομία παγκοσμίως.
Συμβουλεύει η Δρ. Σταματούλα Τσικρικά, Πρόεδρος Ομάδας Προαγωγής Υγείας, Ιατρικής Εκπαίδευσης και Διακοπής Καπνίσματος Ευρωπαϊκής Πνευμονολογικής Εταιρείας, Πρόεδρος Ένωσης Πνευμονολόγων Ελλάδας.
