Κάπνισμα και Οστική Υγεία
Το κάπνισμα αποτελεί έναν από τους κυριότερους παράγοντες κινδύνου για πολλές ασθένειες όπως καρδιαγγειακά νοσήματα, νοσήματα των πνευμόνων και διάφορες μορφές καρκίνου. Γνωρίζατε όμως ότι επηρεάζει σημαντικά την υγεία των οστών μας;
Πολλές μελέτες έχουν πραγματοποιηθεί για την οστική υγεία, μιας και τα οστεοπορωτικά κατάγματα εξελίσσονται σε ένα σημαντικό θέμα δημόσιας υγείας στις αναπτυγμένες χώρες, με αυξητικές τάσεις λόγω της γήρανσης του πληθυσμού.
Πώς σχετίζεται το κάπνισμα με την υγεία των οστών μας;
Το κάπνισμα έχει αρνητική επίδραση στην οστική μάζα. Άτομα που καπνίζουν έχουν πιο εύθραυστα οστά, ανεξάρτητα από το σωματικό βάρος, το επίπεδο άσκησης ή την πρόσληψη ασβεστίου από την τροφή. Με άλλα λόγια, το κάπνισμα είναι ένας ανεξάρτητος παράγοντας κινδύνου για τα οστά μας και ευθύνεται για απώλεια 1 – 1,5% της οστικής μάζας ανά δεκαετία καπνίσματος. Επίσης, το κάπνισμα σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο καταγμάτων λόγω πτώσεων κατά 10 – 30% και με μεγαλύτερη διάρκεια αποκατάστασής τους.
Ποιοι μηχανισμοί συνδέουν το κάπνισμα με την απώλεια οστού;
Το κάπνισμα μειώνει την παραγωγή οιστρογόνων, των ορμονών του φύλου, συμβάλλοντας στην εμφάνιση πρόωρης εμμηνόπαυσης κατά 1-2 έτη στις γυναίκες. Ακόμη, φαίνεται ότι δρα τοξικά στους οστεοβλάστες, τα κύτταρα που συνθέτουν οστό στον οργανισμό μας, μειώνοντας τη δράση τους. Πολλές μελέτες αποδεικνύουν τη μείωση δεικτών που σχετίζονται με οστική κατασκευή και αντίστοιχη αύξηση αυτών που προάγουν την οστική απορρόφηση στους καπνιστές. Ωστόσο, υπάρχει ακόμα σημαντικό έδαφος για έρευνα πάνω στους μηχανισμούς του οργανισμού.
Το κάπνισμα επηρεάζει και διατροφικές συνήθειες που ευθύνονται για την υγεία των οστών μας. Οι καπνιστές έχουν μικρότερο σωματικό βάρος, ασκούνται λιγότερο και προσλαμβάνουν χαμηλότερα ποσά ασβεστίου και βιταμίνης D από τη διατροφή τους. Συνεπώς, οι καπνιστές χαρακτηρίζονται από ένα σωματικό και διατροφικό προφίλ, που ευνοεί την ταχεία απώλεια οστού και την εμφάνιση οστεοπόρωσης.
Αν κόψω το κάπνισμα θα βελτιωθεί η οστική μου μάζα;
Η αλήθεια είναι κάπου στη μέση. Οι πρώην καπνιστές έχουν υψηλότερη οστική μάζα από τους καπνιστές αλλά μικρότερη από τους μη καπνιστές. Η επίδραση, επομένως, του καπνίσματος στα οστά μας μπορεί να αναστραφεί μερικώς αν το κόψουμε. Προτιμότερο βέβαια είναι να μην το αρχίσουμε ποτέ, μιας και η κορυφαία οστική μάζα, που είναι ένας σημαντικός δείκτης για την υγεία των οστών, επιτυγχάνεται κατά την πρώτη ενήλικο ζωή και επηρεάζεται από το κάπνισμα.
Ποια είναι τα γενικότερα οφέλη από τη διακοπή του καπνίσματος;
Δεν είναι μόνο η υγεία των οστών μας που βελτιώνεται με τη διακοπή του καπνίσματος. Αντιθέτως ωφελείται το σύνολο του οργανισμού:
- Δυναμώνει η καρδιά, βελτιώνεται η κυκλοφορία του αίματος και μειώνεται ο κίνδυνος στεφανιαίας νόσου.
- Μειώνεται ο κίνδυνος για διάφορες μορφές καρκίνου που οφείλονται κατά κύριο λόγο στο κάπνισμα, όπως των πνευμόνων, του στόματος, του λαιμού και του οισοφάγου.
- Βελτιώνεται η λειτουργία των πνευμόνων, γεγονός που μας βοηθά να ασκηθούμε χωρίς να κουραστούμε γρήγορα.
- Βελτιώνεται η γεύση και η όσφρηση και θα αποκτήσετε δροσερή αναπνοή.
- Θα ξοδεύετε πλέον λιγότερα χρήματα και θα έχετε τη δυνατότητα να αποταμιεύετε.
Συμβουλεύει ο κος Γιώργος Σαλταούρας, Κλινικός Διαιτολόγος – Διατροφολόγος (BSc)
