Η οστεοπόρωση είναι ένα νόσημα των οστών, η οποία προκαλεί την ευθραυστότητα τους και το τελικό και μοιραίο, αρκετές φορές, για τον άνθρωπο σύμπτωμα, είναι το κάταγμα. Από μελέτες έχει αποδειχθεί ότι τα οστεοπορωτικά κατάγματα προκαλούν περισσότερους θανάτους από ότι τα καρδιακά εμφράγματα.
Συνεχής προσπάθεια της επιστήμης λοιπόν είναι η έγκαιρη και έγκυρη διάγνωση της νόσου της οστεοπόρωσης και της θεραπείας αυτής προς αποφυγή των καταγμάτων. Η πιο γνωστή εξέταση για την οστεοπόρωση είναι η μέτρηση οστικής πυκνότητας (Μ.Ο.Π.). Είναι όμως αρκετή για την έναρξη ή όχι θεραπείας;
H απάντηση είναι κατηγορηματικά ΟΧΙ.
Η μέτρηση οστικής πυκνότητας δεν θα πρέπει να είναι η μόνη εξέταση που πραγματοποιεί ένας υποψήφιος ασθενής για τους παρακάτω λόγους:
- Στην αγορά κυκλοφορούν διάφορα μηχανήματα μέτρησης οστικής πυκνότητας όπου χρησιμοποιούν διαφορετικές παραμέτρους για το αποτέλεσμα της μέτρησης. Η μέθοδος που έχει αποδειχθεί με το πιο έγκυρο αποτέλεσμα είναι η DEXA dual energy Xray Absoppthometry) και το μηχάνημα το οποίο μας δίνει τις περισσότερες παραμέτρους και εκεί έχουν βασιστεί οι περισσότερες μελέτες είναι το LUNAR. Είναι πολύ βασικό ο ασθενής να πραγματοποιεί την εξέταση DEXA από έτος σε έτος στο ίδιο μηχάνημα (το μηχάνημα να έχει το ίδιο software), ώστε να είναι εφικτή η σύγκριση των τιμών.
- Αφού λοιπόν αποφασίσουμε το μηχάνημα που θα κάνουμε τον πρώτο έλεγχο Μ.Ο.Π. ή την επανάληψή της, θα πρέπει ο γιατρός να αποφασίσει σε ποιο σημείο του σώματος πρέπει να γίνει η εξέταση. Για την πλήρη κάλυψη κάθε ενδεχόμενου η μέτρηση θα πρέπει να γίνεται στην οσφυϊκή μοίρα σπονδυλικής στήλης και στο δεξί και αριστερό ισχίο. Στην περίπτωση που η σπονδυλική στήλη υποφέρει από βαριά σκολίωση και εκφυλιστική σπονδυλοαρθρίτιδα η μέτρηση θα οδηγήσει σε πλάνη. Επίσης από τα δύο ισχία προτιμάμε να μετρήσουμε το μη επικρατές (για δεξιόχειρες το αριστερό ισχίο και για αριστερόχειρες το δεξί ισχίο αν και εφόσον στην εκεί περιοχή δεν έχει γίνει κάποια χειρουργική επέμβαση στο οστό).
- Με την επιστημονική κοινότητα να αναγνωρίζει πως η Μ.Ο.Π. δεν μπορεί να είναι η μόνη εξέταση για την ανίχνευση της οστεοπόρωσης, η αναζήτηση της εξέλιξης οδήγησε σε μια νέα εξέταση η οποία ονομάζεται Trabecular Bone Score (TBS) και δίνει περισσότερα ποιοτικά χαρακτηριστικά της μικροαρχιτεκτονικής του οστού. Είναι μια μέθοδος μη επεμβατική χρησιμοποιώντας τα ευρέως διαθέσιμα μηχανήματα DXA και αποδίδει ποιοτικότερη συσχέτιση των αποτελεσμάτων της εξέτασης με τον κίνδυνο κατάγματος της επόμενης 10ετίας. Επίσης μπορεί να διευκρινίσει διαφορές μεταξύ πρωτοπαθούς και δευτεροπαθούς οστεοπόρωσης.
Τέλος, είναι απαραίτητο να υποσημειώσουμε ότι μόνο η TBS ή η προγενέστερη και ευρέως διαδεδομένη Μ.Ο.Π. δεν μπορεί από μόνη της να οδηγήσει σε θεραπεία για την οστεοπόρωση.
Ο εξειδικευμένος ιατρός θα πρέπει να διενεργήσει και ειδικό βιοχημικό έλεγχο (αίματος και ούρων) καθώς και να λάβει υπ’ όψιν του συγκεκριμένα στοιχεία από το ατομικό και οικογενειακό ιστορικό του ασθενούς. Η συναξιολόγηση όλων των προαναφερόμενων στοιχείων (τα οποία έχουν μοριοδοτηθεί από επιστημονικές μελέτες) είναι ικανή να αποδώσει στον ασθενή την κατάλληλη θεραπεία, η οποία μπορεί να είναι και μη φαρμακευτική.
Συμβουλεύει ο κύριος Χιώτης Ιωάννης
MD PhD MSc, Χειρουργός Ορθοπαιδικός,
Διδάκτωρ Δημοκριτείου Πανεπιστημίου,
3η Ορθοπαιδική Κλινική του Νοσοκομείου ΥΓΕΙΑ