Πολύ συνηθισμένα προβλήματα που κάνουν όλο το σώμα να υποφέρει, όπως η πλατυποδία, η σκολίωση, η ισχιαλγία, μπορούν να βρουν τη λύση τους χάρη στο πελματογράφημα. Με τη βοήθεια του πελματογραφήματος μπορούμε να αποκτήσουμε εξατομικευμένα πέλματα και με αυτά να διορθώσουμε την συμπεριφορά του ποδιού κατά την στήριξή μας πάνω του, ελαττώνοντας τα μυοσκελετικά προβλήματα που σχετίζονται με την στάση άκρων και κορμού και την κίνηση μας.
Σε ενήλικους η παρέμβαση αυτή είναι θεραπευτική ενώ σε ανήλικους είναι θεραπευτική και προληπτική – διορθωτική. Αποκτά μέγιστη σημασία σε παιδιά για λόγους πρόληψης εμφάνισης / επιδείνωσης ορθοπαιδικών προβλημάτων και σε ενήλικους, οι οποίοι χωρίς αυτήν την παρέμβαση δυσχεραίνονται σοβαρά να βαδίσουν και να σταθούν, ή πονούν υπέρμετρα.
Το πόδι λειτουργεί ως ένα σημαντικό τμήμα της κατώτερης κινητικής αλυσίδας και είναι σχεδιασμένο έτσι ώστε να διανέμει και να απορρόφα τις κινητικές δυνάμεις κατά τη στηρικτική φάση της βάδισης. Το βάρος του σώματος κατά τη βάδιση επικεντρώνεται στο πόδι και την ποδοκνημική άρθρωση. Καθώς οι δυνάμεις αυξάνονται κατά την επαφή του ποδιού με το έδαφος, οι αρθρώσεις του κάτω άκρου καταπονούνται, με αποτέλεσμα να αυξάνουν οι πιθανότητες για τραυματισμούς και λειτουργικά προβλήματα.
Εάν το πέλμα πρηνίζει, γυρίζει προς τα έξω (πτώση καμάρας) ή υπτιάζει, γυρίζει προς τα έσω (άρση καμάρας) περισσότερο από το φυσιολογικό, οι άξονες βηματισμού μεταβάλλονται. Οι συνέπειες αυτής της μεταβολής είναι συμπτώματα, όπως η κούραση και ο πόνος, κυρίως στο πίσω μέρος των ποδιών, ιδιαίτερα όταν έχει προηγηθεί πολύωρη ορθοστασία.
Για όσους έχουν ευπαθές πόδι τα συνήθη προβλήματα που αντιμετωπίζουν είναι τα διαστρέμματα, τα κατάγματα εκ κοπώσεως και τα προβλήματα με τα γόνατα, τα ισχία και την οσφυϊκή μοίρα. Τα προβλήματα αυτά σχετίζονται με τη λανθασμένη βάδιση και τη μη σωστή απορρόφηση των μηχανικών καταπονήσεων.
Το πελματογράφημα γίνεται με την χρήση ειδικής συσκευής, του πελματογράφου. Πρόκειται για μια συσκευή με χιλιάδες αισθητήρες, οι οποίοι καταγράφουν τις πιέσεις που ασκούνται σε κάθε σημείο του πέλματος, όταν αυτό βρίσκεται σε επαφή με την επιφάνειά της συσκευής.
Mε τη συσκευή είναι συνδεδεμένος ένας ηλεκτρονικός υπολογιστής, ο οποίος συλλέγει, επεξεργάζεται και αναλύει τις συγκεκριμένες πληροφορίες. Το πελματογράφημα παρέχει λοιπόν τη δυνατότητα στατικής και δυναμικής μέτρησης της κατανομής των πιέσεων κατά τη στάση και τη βάδιση, αποτυπώνοντας ψηφιακά τη μορφολογία του πέλματος.
Tο πελματογράφημα συνήθως γίνεται για:
- Παθήσεις των πελμάτων:
-Πλατυποδία
-Κοιλοποδία
-Ραιβοποδία
-Προβλήματα στα μετατάρσια
-Άκανθα πτέρνας - Aρθρίτιδα
- Οστεοαρθρίτιδα γονάτων, ισχίων, σπονδυλικής στήλης
- Πόνους στη μέση
- Σκολίωση
- Χονδροπάθεια επιγονατίδας
- Nευραλγίες
- Κήλη μεσοσπονδυλίου δίσκου
- Ισχιαλγία
- Οσφυαλγία
- Πόνος στα κάτω άκρα λόγω σακχαρώδους διαβήτη
- Σοβαρά διαστρέμματα, κατάγματα των κάτω άκρων
- Αδύναμο μυϊκό σύστημα
- Aνισοσκελία
Για την αποκατάσταση των προβλημάτων αυτών κατασκευάζονται ειδικά ορθωτικά πέλματα. Τα πέλματα αυτά είναι από υλικά διαφορετικών πυκνοτήτων και η επιλογή τους γίνεται ανάλογα με την ηλικία, το βάρος, τις δραστηριότητες και τις ανάγκες του κάθε ατόμου.
Φορώντας ένα ζευγάρι ορθωτικά πέλματα, κάθε υπόδημα μετατρέπεται σε ορθοπαιδικό. Με αυτόν τον τρόπο επιτυγχάνεται η σωστή λειτουργία του ποδιού, αποφεύγοντας λανθασμένους υπτιασμούς και πρηνισμούς, καθώς και η απορρόφηση κραδασμών κατά την διάρκεια της βάδισης.
Έμμεσα λοιπόν τα πέλματα αυτά εκτείνουν την προστασία τους στις υπόλοιπες αρθρώσεις του κάτω άκρου, αλλά και διαφυλάσσουν και την οσφυϊκή μοίρα από τραυματισμούς και άλλα χρόνια προβλήματα. Ο ρόλος των ορθωτικών πελμάτων είναι ο έλεγχος της υπερβολικής και πιθανόν της λανθασμένης κίνησης της ποδοκνημικής άρθρωσης και του πρόσθιου μέρους του ποδιού, βοηθώντας στη μείωση των υπερβολικών καταπονήσεων.
Δεν προορίζονται για να αλλάξουν ή να διορθώσουν τις ανωμαλίες του πέλματος, αλλά για να μειώσουν τον πόνο και να βελτιώσουν τη λειτουργία του ποδιού κατά τη βάδιση. Τα ορθωτικά πέλματα αποτελούνται από δυο μέρη, την πρόσθια και την οπίσθια ανύψωση.
Ο σκοπός της πρόσθιας ανύψωσης παρέχει υποστήριξη στις παραμορφώσεις του πρόσθιου τμήματος του ποδιού, ενώ σκοπός της οπίσθιας ανύψωσης είναι να θέτει το οπίσθιο τμήμα του ποδιού όσο το δυνατόν πλησιέστερα στην ουδέτερη θέση και η λειτουργία της είναι πιο σημαντική κατά τη βάδιση για την επαφή της πτέρνας με το έδαφος.
Στην περίπτωση θεραπευτικής χρήσης του πελματογραφήματος και των ορθωτικών πελμάτων η ανακούφιση από τον πόνο και η ικανότητα των πασχόντων να επιστρέφουν σε προηγούμενα επίπεδα δραστηριότητας είναι τα κύρια κριτήρια που χαρακτηρίζουν την επιτυχία της ορθωτικής θεραπείας.
Στην περίπτωση προληπτικής ιατρικής χρήσης, σε παιδιά, η παρέμβαση αποδίδει μελλοντικά και στο παιδί και στο σύστημα υγείας και την κοινωνία, ελαχιστοποιώντας τις σχετικές με το πέλμα ορθοπαιδικές παθήσεις.
Με τα πέλματα που θα κατασκευαστούν ειδικά για τις ανάγκες του χρήστη αυτός μπορεί να φορά όποια παπούτσια θέλει και όχι τα «ορθοπεδικά» παπούτσια που κυκλοφορούν στην αγορά. Επίσης, δίνει την δυνατότητα στον ιατρό ή τον φυσικοθεραπευτή του να παρακολουθεί την πορεία της θεραπείας , επαναλαμβάνοντας την εξέταση κατά περιόδους.
Συμβουλεύει ο κος Χρήστος Κομισόπουλος, Φυσικοθεραπευτής
