Σύμφωνα με τις τελευταίες κατευθυντήριες συστάσεις τα υπέρβαρα ηλικιωμένα άτομα δεν συνίσταται να προχωρούν σε έλεγχο και ακούσια απώλεια σωματικού βάρους. Σε ότι αφορά τους παχύσαρκους ηλικιωμένους πράγματι ο έλεγχος του σωματικού βάρους συμβάλλει θετικά στην εξέλιξη και μείωση του κινδύνου επιδείνωσης καθώς και στην πρόληψη εκφυλιστικών νοσημάτων.
Επομένως, βεβαίως συστήνεται ο έλεγχος του σωματικού βάρους. Πρέπει όμως να πραγματοποιείται αργά και να συνδυάζεται με κατάλληλες ασκήσεις μυϊκής ενδυνάμωσης, προκειμένου να έχουμε το καλύτερο αποτέλεσμα σε ό, τι αφορά στη διατήρηση της μυϊκής μάζας, δύναμης και λειτουργικότητας του ηλικιωμένου ατόμου.
Ποιες είναι οι εναλλακτικές πηγές ασβεστίου;
Τα γαλακτοκομικά θεωρούμε ότι έχουν ποσοστό απορροφησιμότητας, βιοδιαθεσιμότητας ασβεστίου περίπου 30%. Στις εναλλακτικές πηγές ασβεστίου συμπεριλαμβάνονται τρόφιμα φυτικής προέλευσης που έχουν συνήθως μειωμένη περιεκτικότητα σε ασβέστιο και στην συντριπτική πλειοψηφία τους το περιεχόμενα σε αυτό ασβέστιο εμφανίζει μειωμένη βιοδιαθεσιμότητα.
Εντούτοις, μπορούν να χρησιμοποιηθούν κι άλλες πηγές ασβεστίου όπως τα μικρά ψάρια με το οστό (σαρδέλες, γαύρος κλπ) εφόσον καταναλώνονται με το κόκαλο γιατί εκεί περιέχεται το ασβέστιο. Τα όσπρια, τα οποία βέβαια λόγω της παρουσίας φυτικών ινών και οξαλικών οξέων έχουν μειωμένη βιοδιαθεσιμότητα ασβέστιου και το νερό που ανάλογα με το υπέδαφος από το οποίο προέρχεται έχει και αντίστοιχη περιεκτικότητα ασβεστίου το οποίο είναι υψηλής βιοδιαθεσιμότητας (περίπου 50%).
Βέβαια να έχουμε υπόψη μας ότι το ελληνικό υπέδαφος δεν είναι πλούσιο σε ασβέστιο οπότε τα ελληνικά μεταλλικά νερά δεν έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε ασβέστιο. Σε ότι αφορά στη περιεκτικότητα του ασβεστίου στα εμφιαλωμένα νερά αρκεί να δούμε την ετικέτα και έτσι έχουμε μια ένδειξη του πόσο ασβέστιο περιέχουν.
Επίσης, υπάρχουν ορισμένοι ξηροί καρποί όπως αμύγδαλα και ορισμένα λαχανικά όπως το σπανάκι, φρούτα όπως το πορτοκάλι και τα σύκα τα οποία ανήκουν στις εναλλακτικές πηγές ασβεστίου. Πάντα θα έχουμε υπόψη όμως ότι η βιοδιαθεσιμότητά τους δεν ξεπερνάει το 8-10%.
Μετά από κάποιο κάταγμα πρέπει να αλλάζει η διατροφή του ασθενούς;
Σε ότι αφορά στο κάταγμα του ισχίου με βάση τις τελευταίες κατευθυντήριες συστάσεις οι ασθενείς που έχουν μη παθολογικά, χαμηλής βίας κατάγματα συνίστανται να λαμβάνουν περιεγχειρητικά και μετά το χειρουργείο πόσιμα συμπληρώματα διατροφής, προκειμένου να εξασφαλιστεί ότι η πρωτεϊνική και θερμιδική κάλυψη τους.
Αυτή είναι τουλάχιστον η σχετικά νέα κατευθυντήρια οδηγία του 2018, που αν και στην πράξη, τουλάχιστον στο νοσοκομεία μας, δεν εφαρμόζεται ακόμη αλλά ελπίζουμε να εναρμονιστούμε με τις νέες συστάσεις στο μέλλον. Τα πόσιμα συμπληρώματα που συστήνονται σε αυτή την ομάδα ασθενών θα πρέπει να περιλαμβάνουν 300kcal και ικανοποιητική ποσότητα πρωτεΐνης 30gr.
Για να υπάρχει αποτελεσματικότητα χρειάζεται αυτή η συμπληρωματική χορήγηση να πραγματοποιείται για ένα μήνα τουλάχιστον. Αυτό σε ό, τι αφορά το κομμάτι της περιεγχειρητικής διατροφικής υποστήριξης του ασθενούς. Από εκεί και πέρα σε όλούς τους ασθενείς με τραύμα οι θερμιδικές και πρωτεϊνικές ανάγκες αυξάνονται.
Η αύξηση αυτή περίπου είναι ανάλογη του του τραυματος. Άλλες ανάγκες παρουσιάζει ένας πολυτραυματίας από έναν ασθενή με κάταγμα ισχίου για παράδειγμα. Η προσαύξηση αυτή είναι περίπου 20-40%.
Από εκεί και έπειτα όταν θέλουμε να υπολογίσουμε πόση ενέργεια και πόσο πρωτεΐνη θα πρέπει να χορηγήσουμε σε έναν ασθενή με κάταγμα του ισχίου θα πρέπει να έχουμε υπ’ όψη μας ότι ναι μεν αυξάνονται οι ενεργειακές και πρωτεϊνικές ανάγκες του λόγω του κατάγματος από την άλλη πλευρά όμως μειώνονται οι ενεργειακές ανάγκες λόγω μειωμένης κινητικότητας.
Πως πρέπει να διαμορφώνεται η διατροφή των ατόμων με οστεοπόρωση που πάσχουν κι από άλλες παθήσεις (πχ. σακχαρώδη διαβήτη);
Αν εστιάσουμε στο συγκεκριμένο παράδειγμα θα πρέπει να αναφέρουμε ότι δεν υπάρχει μόνο μία συγκεκριμένη διατροφή για τους ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη αλλά επηρεάζεται από τον τύπο και την φαρμακευτική αγωγή (λήψη ινσουλίνης ή δισκίων).
Σε όλες όμως τις περιπτώσεις για τον ασθενή με σακχαρώδη διαβήτη δεν υπάρχει κάποια αντένδειξη στο να καταναλώνει γαλακτοκομικά χαμηλά σε λιπαρά που αποτελούν πολύ καλές πηγές ασβεστίου προκειμένου να μην αυξάνεται η περιεκτικότητα του διαιτολογίου σε λίπος. Το ίδιο πρακτικά ισχύει και για άλλα νοσήματα όπως η δυσλιπιδαιμία.
Πρέπει να καλύψουμε τις ανάγκες μας σε ασβέστιο εφόσον βέβαια φροντίσουμε έτσι ώστε η περιεκτικότητα σε κορεσμένα λιπαρά δεν έρχεται σε σύγκρουση με τις προσπάθειες που καταβάλει το άτομο να μειώσει τον καρδιαγγειακό κίνδυνο μέσω της υγιεινής διατροφής.
Συμβουλεύει η κα Αμαλία Τσαγκάρη, Διαιτολόγος-Διατροφολόγος, ΓΝΑ ΚΑΤ
