Τι είναι η σπαστική;
Η σπαστική κολίτιδα (ή Σύνδρομο Ευερέθιστου Εντέρου σωστότερα, καθώς ο όρος κολίτιδα αναφέρεται σε ύπαρξη φλεγμονής, που απουσιάζει στη συγκεκριμένη διαταραχή) είναι μία λειτουργική διαταραχή του εντέρου που χαρακτηρίζεται από αλλαγές στις συνήθειες κένωσης του εντέρου χωρίς να υπάρχει κάποια οργανική νόσος , χρόνιο κοιλιακό άλγος, κοιλιακή διάταση (το γνωστό φούσκωμα) και δυσφορία.
Μπορεί να παρουσιαστεί με τη μορφή διάρροιας ή δυσκοιλιότητας, ενώ συχνά υπάρχει εναλλαγή μεταξύ των δύο. Το σύνδρομο αυτό ταλαιπωρεί το 11-14% του ενήλικου πληθυσμού και κυρίως γυναίκες παγκοσμίως, ενώ τα αίτια δεν έχουν ακόμα διελευκανθεί. Ενδέχεται να προκαλείται από κάποια μόλυνση ή από δίαιτα, ενώ έχει προταθεί ότι μπορεί να αποτελεί και ψυχοφυσιολογικό φαινόμενο.
– Έχω σπαστική κολίτιδα;
Για τη σωστή διάγνωση έχουν ορισθεί κριτήρια για το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου (Rome III):
Πόνος ή ενοχλήσεις στην κοιλιά για τουλάχιστον 12 εβδομάδες στην περίοδο των 12 μηνών που προηγήθηκαν. Οι 12 αυτές εβδομάδες δεν είναι υποχρεωτικό να είναι συνεχόμενες.
Ο πόνος ή οι ενοχλήσεις στην κοιλιά, πρέπει να έχουν 2 από τα ακόλουθα 3 χαρακτηριστικά:
- Ανακουφίζονται από την αφόδευση.
- Όταν αρχίζουν, παρατηρείται και αλλαγή στη συχνότητα αφόδευσης.
- Όταν αρχίζουν, παρατηρείται αλλαγή στη μορφή των κοπράνων και στο πως φαίνονται αυτά.
Η διάγνωση γίνεται από γαστρεντερολόγο διαφορικά, δηλαδή απορρίπτοντας άλλα νοσήματα που έχουν παρόμοια συμπτώματα, όπως μολύνσεις, δυσανεξία στη λακτόζη, δυσανεξία στη γλουτένη, καρκίνος του εντέρου κ.α.
– Πως ανακουφίζονται τα συμπτώματα; Η διατροφή μπορεί να βοηθήσει;
Ο γαστρεντερολόγος συχνά συνταγογραφεί φάρμακα για τη σπαστική κολίτιδα, όμως το 70% των ασθενών με ευερέθιστο έντερο δεν λαμβάνουν κάποια φαρμακευτική αγωγή και η ανακούφιση των συμπτωμάτων γίνεται μέσω της διατροφής.
- Οι τροφές που επηρεάζουν την ένταση των συμπτωμάτων είναι διαφορετικές σε κάθε ασθενή. Γι’ αυτό το λόγο, το πρώτο πράγμα που οφείλει να κάνει κάποιος που υποφέρει από το σύνδρομο αυτό είναι να διατηρήσει ένα ημερολόγιο καταγραφής πρόσληψης τροφής και συνηθειών του γαστρεντερικού σωλήνα. Με τον τρόπο αυτό μπορούν να εντοπιστούν οι τροφές εκείνες που αυξάνουν ή μειώνουν τα συμπτώματα και να προσαρμοστεί η δίαιτα αναλόγως. Πρέπει να τονιστεί όμως ότι παρόλο που ένα τρόφιμο, π.χ. το ολικής άλεσης ψωμί, μπορεί να προκαλεί συμπτώματα, αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να αποκλειστεί τελείως από τη δίατα γιατί αν συμβεί αυτό με όλα τα τρόφιμα που ενοχλούν, τότε η δίαιτα μπορεί να γίνει ανεπαρκής. Οι τροφές που οξύνουν το πρόβλημα πρέπει να αντικαθίστανται από άλλες με παρόμοια χαρακτηριστικά που δεν θα μειώσουν την ποιότητα της διατροφικής πρόσληψης.
- Μεγάλο κεφάλαιο στην σπαστική κολίτιδα είναι οι φυτικές ίνες. Για τους ασθενείς αυτούς, στους οποίους κυριαρχεί η δυσκοιλιότητα, μία αύξηση της πρόσληψης φυτικών ινών και συγκεκριμένα διαλυτών (αυτών δηλαδή που βρίσκονται στα όσπρια, στη βρώμη, στο κριθάρι, στα φρούτα και στα λαχανικά) μπορεί να ανακουφίσει από τα συμπτώματα, αρκεί να συνδυαστεί με αύξηση στην πρόσληψη του νερού. Οι αδιάλυτες φυτικές ίνες (αυτές δηλαδή που βρίσκονται στα προϊόντα ολικής άλεσης ) δεν έχει φανεί να βοηθούν στο ευερέθιστο έντερο. Στους ασθενείς αυτούς που κυριαρχεί η διάρροια, δεν θα πρέπει να γίνεται αύξηση των φυτικών ινών.
- Οι τροφές που ενοχοποιούνται συχνότερα είναι η καφεΐνη, η λακτόζη (το σάκχαρο του γάλακτος), η γλουτένη (πρωτεΐνη των σιτηρών) και η φρουκτόζη.
- Τα μικρά και συχνά γεύματα έχει φανεί ότι βοηθούν στα συμπτώματα και προτείνονται σε αντίθεση με τα ακατάστατα, μεγάλα και “βαριά”, δηλαδή με μεγάλη περιεκτικότητα σε λίπος, γεύματα.
- Η πρόσληψη προβιοτικών μπορεί να βοηθήσει το ευερέθιστο έντερο. Δοκιμάστε γιαούρτια ή άλλα τρόφιμα με προβιοτικά που κυκλοφορούν στην αγορά και δείτε αν μπορεί να βελτιώσει τα δικά σας συμπτώματα.
– Πέρα από τη διατροφή;
- Το στρες έχει ενοχοποιηθεί για όξυνση των συμπτωμάτων του συνδρόμου ευερέθιστου εντέρου. Έτσι, τεχνικές μείωσης του στρες μπορούν να εφαρμοστούν στους ασθενείς και να οδηγήσουν σε μείωση των συμπτωμάτων.
- Η άσκηση έχει και αυτή φανεί να έχει αποτελέσματα στην ανακούφιση των ασθενών. Περπατήστε έντονα ή κάντε κάποια αερόβια άσκηση (διάδρομος, ποδήλατο, αερόμπικ).
Συμβουλεύει η κα Δήμητρα Μελαδάκη, Κλινική Διαιτολόγος – Διατροφολόγος MSc
