Η ταχύτητα καθίζησης ερυθρών αιμοσφαιρίων (ΤΚΕ) αποτελεί μία από τις πλέον δημοφιλείς αιματολογικές εξετάσεις που ζητούνται στην καθημερινή ιατρική πρακτική.
Πρόκειται για μία απλή στην εφαρμογή της και σχετικά οικονομική εξέταση, η οποία χρησιμοποιείται για περισσότερες από επτά δεκαετίες με ελάχιστες τροποποιήσεις ως προς το τεχνικό της μέρος, απόρροια κυρίως των νέων διαθέσιμων τεχνολογικών μέσων.
Πράγματι, η αρχή της μεθόδου παραμένει αναλλοίωτη. Η εξέταση μετράει την απόσταση που διανύουν τα ερυθρά αιμοσφαίρια μέσα σε έναν κάθετα τοποθετημένο δοκιμαστικό σωλήνα, υπό την επίδραση της βαρύτητας σε χρονικό διάστημα μίας ώρας.
Φυσιολογικά, τα ερυθρά αιμοσφαίρια λόγω του αμφίκοιλου δισκοειδούς σχήματός τους και του αρνητικού ηλεκτρικού φορτίου τους καθιζάνουν με πολύ αργή ταχύτητα. Μία σειρά από παράγοντες, ωστόσο, είναι δυνατόν να επηρεάσουν τις δύο αυτές παραμέτρους με αποτέλεσμα να επιταχύνεται η καθίζηση των ερυθρών αιμοσφαιρίων εντός του δοκιμαστικού σωλήνα.
Η ερμηνεία της ΤΚΕ στη συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων γίνεται σε συνδυασμό με άλλες εργαστηριακές εξετάσεις και βέβαια πάντα σε συνάρτηση με τα ευρήματα της κλινικής εξέτασης.
Σε γενικές γραμμές, πρόκειται για μία μη ειδική εξέταση, μία εξέταση δηλαδή που δεν οδηγεί τον κλινικό ιατρό στη διάγνωση συγκεκριμένου νοσήματος, αλλά περισσότερο αποτελεί ένδειξη ύπαρξης και εξέλιξης μίας υποκείμενης διαταραχής, η ταυτότητα της οποίας συνήθως πιστοποιείται με περαιτέρω εργαστηριακές και/ή απεικονιστικές εξετάσεις.
Οι φυσιολογικές τιμές της ΤΚΕ διαφέρουν στα δύο φύλα και σε κάθε ηλικιακή ομάδα. Συγκεκριμένα, προκειμένου για νεογνά 0-2 μηνών η ΤΚΕ κυμαίνεται μεταξύ 0-2 mm/hr. Στα παιδιά 3 μηνών- 13 ετών η ΤΚΕ κυμαίνεται από 3 ως 13mm/hr. Στους άνδρες, η ΤΚΕ κυμαίνεται μεταξύ 0 και 15 mm/hr μέχρι την ηλικία των 50 ετών και μεταξύ 0 και 20 mm/hr για μεγαλύτερες ηλικίες, ενώ στις γυναίκες οι ανάλογες τιμές είναι 0-20 mm/hr και 0-30 mm/hr αντίστοιχα.
Η αύξηση της ΤΚΕ όπως προαναφέρθηκε είναι μη ειδική και μπορεί να προκληθεί από σειρά νοσημάτων. Τα συχνότερα αίτια, ωστόσο, είναι τα φλεγμονώδη, νεοπλασματικά και ρευματολογικά νοσήματα χωρίς να καταδεικνύεται από την εξέταση μία συγκεκριμένη νοσολογική οντότητα.
Παρολ’αυτά, η πολύ μεγάλη αύξηση της ΤΚΕ (>100mm/hr) είναι χαρακτηριστική ορισμένων νοσημάτων, όπως της κροταφικής αρτηριίτιδας, της ρευματικής πολυμυαλγίας, του πολλαπλού μυελώματος, της υποξείας κοκκιωματώδους θυρεοειδίτιδας κα.
Σε αυτές τις περιπτώσεις η μέτρηση της ΤΚΕ αποκτά ιδιαίτερη διαγνωστική αξία καθώς αποτελεί, σε πολλές περιπτώσεις, την πρώτη ένδειξη των προαναφερόμενων νοσημάτων που οδηγεί σε περαιτέρω διερεύνηση και τελικά στην διάγνωση.
Ανακεφαλαιώνοντας, η μέτρηση της ταχύτητας καθίζησης των ερυθρών αιμοσφαιρίων αποτελεί μία από τις βασικές εργαστηριακές εξετάσεις που διενεργούνται στην καθημερινή ιατρική πρακτική για σειρά ετών, η οποία παρότι είναι μη ειδική, συμβάλλει αποφασιστικά στον ορθό προσανατολισμό της διαγνωστικής σκέψης του θεράποντος ιατρού.
Συμβουλεύει ο κος Βασίλειος Σαμδάνης, Ορθοπαιδικός
