Συμμόρφωση στη Θεραπεία:Ποιες είναι οι Θετικές Επιδράσεις της Κοινωνικής Υποστήριξης;
Τι είναι η συμμόρφωση στη θεραπεία;
Στις μέρες μας, η τήρηση ιατρικών οδηγιών είναι ένα αναπόσπαστο κομμάτι μιας υγειούς ζωής. Παρ’ όλα αυτά, ενώ οι οδηγίες που μας δίνει ο γιατρός μας μπορεί να είναι ξεκάθαρες, δεν είναι πάντα εύκολο να τηρηθούν στο έπακρο από όλους μας. Διάφορες μεταβλητές όπως η προσωπικότητα, η ηλικία και οι συγκυρίες έχουν επίδραση στον βαθμό με τον οποίο μια θεραπεία μπορεί να ακολουθηθεί σωστά και κατ’ επέκταση, στην έκβαση μιας νόσου ή μιας ασθένειας.
Ο όρος «συμμόρφωση στη θεραπεία», λοιπόν, σχετίζεται με τη στάση και τη συμπεριφορά ενός ασθενή απέναντι στις ιατρικές οδηγίες που του έχουν δοθεί και πρέπει να τηρηθούν, με σκοπό τη διαχείριση ενός ιατρικού προβλήματος. Όσο πιο πιστά ακολουθούνται οι ιατρικές οδηγίες, τόσο πιο ισχυρή είναι και η συμμόρφωση του ασθενή στη θεραπεία.
Θετικές επιδράσεις της κοινωνικής υποστήριξης
Η κοινωνική υποστήριξη είναι η υποστήριξη η οποία προέρχεται από τον κοινωνικό μας περίγυρο. Υποστήριξη μπορούν να μας παρέχουν οι συγγενείς, οι φίλοι, οι σύντροφοι, καθώς και άτομα με τα οποία έχουμε λιγότερο στενή σχέση, όπως π.χ. οι συμφοιτητές και οι συνεργάτες μας. Πως μπορεί όμως η κοινωνική υποστήριξη να ενισχύσει την συμμόρφωση στη θεραπεία;
Αρχικά, όταν δεχόμαστε ενθάρρυνση από άτομα του κοινωνικού μας περίγυρου, μας είναι ευκολότερο να παραμείνουμε σταθεροί στο μονοπάτι της θεραπείας και κατ’ επέκταση της ανάρρωσης, καθώς η θέληση για να «παλέψουμε» ενισχύεται και νιώθουμε ότι δεν είμαστε μόνοι σε αυτόν τον συχνά δύσκολο αγώνα. Ένας ασθενής που δέχεται υποστήριξη νιώθει αποδοχή και κατανόηση, αισθήματα τα οποία έχουν συσχετιστεί με την ενίσχυση του κουράγιου και της αυτοπεποίθησης σε άτομα που καλούνται να ακολουθήσουν μια απαιτητική θεραπεία.
Σε κάποιες περιπτώσεις, η κοινωνική υποστήριξη μπορεί να επηρεάσει και έμμεσα την συμμόρφωση στην θεραπεία, μέσω της επίδρασής της σε μεταβλητές όπως τα καταθλιπτικά και τα αγχώδη συμπτώματα, καθώς και τη γενική ευεξία του ασθενούς. Τα μειωμένα καταθλιπτικά και αγχώδη συμπτώματα θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε ισχυρότερη συμμόρφωση στη θεραπεία και σε ταχύτερη ανάρρωση, ενώ η γενική ευεξία είναι ένα χαρακτηριστικό που συσχετίζεται με μια πιο θετική «άποψη» του ασθενή για την κατάσταση στην οποία βρίσκεται, η οποία μπορεί επίσης να οδηγήσει σε ισχυρότερη συμμόρφωση στη θεραπεία που του έχει δοθεί.
Τέλος, η κοινωνική υποστήριξη μπορεί να πάρει την μορφή της υπενθύμισης μιας συμπεριφοράς υγείας, όπως π.χ. της κατανάλωσης φαρμάκων ή της κατανάλωσης ενός γεύματος σε συγκεκριμένη ώρα της ημέρας. Αυτού του είδους η υποστήριξη είναι ιδιαίτερα σημαντική για ασθενείς που έχουν ιδιαίτερα «φορτωμένο» πρόγραμμα ή πάσχουν από κάποια μορφή άνοιας, καθώς η μειωμένη δυνατότητά τους της τήρησης ενός συγκεκριμένου χρονοδιαγράμματος βελτιώνεται μέσω της υποστήριξης από κοντινά άτομα, στην μορφή της υπενθύμισης.
Συγκεκριμένα, τέτοιου είδους υπενθυμίσεις θα μπορούσαν να πάρουν τις εξής μορφές:
- Λεκτικές υπενθυμίσεις από κοντινά άτομα, είτε από κοντά είτε μέσω τηλεφωνικής συνομιλίας
- Εκτυπωμένο χρονοδιάγραμμα, τοποθετημένο σε σημεία του σπιτιού όπου ο ασθενής ή οι φροντιστές παρατηρούν συχνά, όπως π.χ. η πόρτα του ψυγείου ή κοντά στην τηλεόραση
- Δημιουργία ενός κουτιού με φάρμακα, το οποίο είναι οργανωμένο, με την βοήθεια των φροντιστών ή ενός ειδικού, έτσι ώστε ο ασθενής να ξέρει τι πρέπει να χρησιμοποιήσει και πότε
- Προγραμματισμένες ηχητικές ειδοποιήσεις στο κινητό τηλέφωνο του ασθενή ή των κοντινών του ατόμων
- Προετοιμασία κατάλληλων γευμάτων νωρίτερα και χρήση ετικετών στο ψυγείο με την επιθυμητή ημέρα και ώρα κατανάλωσης
Για περισσότερες ιδέες και διευκολύνσεις για την υπενθύμιση συμμόρφωσης στη θεραπεία του ασθενούς, οι ειδικοί υγείας βρίσκονται στο πλευρό μας και έχουν τα εφόδια να μας κατατοπίσουν ανάλογα, λαμβάνοντας υπόψιν τις ιδιαίτερες περιστάσεις του κάθε ασθενή.
Με βάση τα παραπάνω, σαν ασθενείς οφείλουμε να αναλογιστούμε τα οφέλη της κοινωνικής υποστήριξης και να μην διστάζουμε να την αποδεχτούμε ή και να την ζητήσουμε. Αφετέρου, σαν υποστηρικτές, θα ήταν ωφέλιμο να αναγνωρίσουμε την αξία της υποστήριξης για τα άτομα που καλούνται να ακολουθήσουν μια ιατρική θεραπεία και να μην διστάσουμε να την προσφέρουμε.
Συμβουλεύει ο κος Παπαϊωάννου Δημήτριος, BSc Psychological Science
