Ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα στη θεραπεία της οστεοπόρωσης αλλά και άλλων χρόνιων νοσημάτων αποτελεί η συμμόρφωση των ασθενών στην θεραπεία για μεγάλο χρονικό διάστημα.
Στην αρχή του προβλήματος παρατηρείται σωστή συμμόρφωση, με την πάροδο όμως του χρόνου οι ασθενείς κουράζονται και παύουν να ακολουθούν τις υποδείξεις του γιατρού τους.
Οι συνηθέστεροι λόγοι που προκαλούν πλήρη ή παροδική διακοπή μιας θεραπείας οστεοπόρωσης είναι :
- απουσία κλινικών συμπτωμάτων
- το κόστος της θεραπείας
- η μη βελτίωση των αποτελεσμάτων
- οι παρενέργειες
- η κακή ενημέρωση των ασθενών
- ο περίπλοκος τρόπος χορήγησης
- το μεγάλο χρονικό διάστημα θεραπείας
Αναλυτικότερα:
Α) απουσία κλινικών συμπτωμάτων
Οι νέες μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες με μεγάλη απώλεια οστικής μάζας και που δεν εμφανίζουν συμπτώματα στα αρχικά στάδια της νόσου, συνήθως καθησυχάζονται και θεωρούν ότι δεν πάσχουν από κάτι συγκεκριμένο.Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα να επηρεάζει αρνητικά τη συμμόρφωση τους στην θεραπεία.
Β) το κόστος της θεραπείας
Τα φάρμακα της οστεοπόρωσης έχουν σημαντικό κόστος. Αν μάλιστα υπολογίσει κανείς το γεγονός πως χορηγούνται για αρκετά χρόνια, ακόμη και για τους ασθενείς που καλύπτονται από τα ασφαλιστικά τους ταμεία, αποτελεί τεράστιο πρόβλημα στην συνέχεια της θεραπείας τους. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα ο ασθενής να διακόπτει ή και να μειώνει τη δόση.
Γ) η μη βελτίωση των αποτελεσμάτων
Η αντιοστεοπορωτική αγωγή δεν εξαλείφει τους πόνους που προκαλούνται από έντονες αρθραλγίες, αυχεναλγία, οσφυαλγία (οι οποίες οφείλονται σε οστεοαρθρίτιδα ή άλλες νόσους). Έτσι, οι γυναίκες αυτές βλέποντας πως δεν έχουν αποτέλεσμα, απογοητεύονται και διακόπτουν την θεραπεία, χωρίς να γνωρίζουν ότι οι πόνοι δεν προέρχονται από την οστεοπόρωση. Όταν πια αποφασίζουν να αρχίσουν πάλι την θεραπεία έχει προκληθεί συνήθως το πρώτο κάταγμα.
Δ) οι παρενέργειες
Συνήθως τα αντιοστεοπορωτικά φάρμακα δεν έχουν σοβαρές παρενέργειες επειδή σχεδιάζονται με σκοπό να χορηγούνται σε χρόνια βάση. Όμως πολλοί ασθενείς όταν διαβάζουν τις παρενέργειες στο φυλλάδιο, αγχώνονται και διακόπτουν την θεραπεία.
Σε πρόσφατη πολυεθνική μελέτη του Διεθνούς Ιδρύματος Οστεοπόρωσης, το ποσοστό των ασθενών που δεν ξεκίνησαν θεραπεία που τους υπέδειξε ο γιατρός τους, λόγω φόβου αγγίζει το 40%.
Ε) η κακή ενημέρωση των ασθενών
Όταν η ενημέρωση των ασθενών για το πρόβλημά τους δεν γίνεται σωστά έχει ως αποτέλεσμα την κάκιστη συμμόρφωση τους.
Κάθε φορά, ξεκινώντας μια θεραπεία πρέπει πάντα να εξηγούνται τα θετικά και τα αρνητικά της, ώστε σε ενδεχόμενες παρενέργειες να μην γίνεται διακοπή της θεραπείας.
Σημαντικό επίσης είναι η σωστή καθοδήγηση των ασθενών σε θέματα διατροφής, κινησιοθεραπείας και ψυχολογικής υποστήριξης την περίοδο της θεραπείας, ώστε να επιτευχθεί το επιθυμητό αποτέλεσμα.
Ζ) ο περίπλοκος τρόπος χορήγησης
Σήμερα υπάρχουν πάρα πολλά νέα θεραπευτικά σχήματα όπου για τον κάθε ασθενή είναι μοναδικά: για παράδειγμα του μήνα, της ημέρας, σε χάπι, ή ακόμη και σε ενδοφλέβια μορφή του χρόνου, όπου τα αποτελέσματά του είναι εξαιρετικά διότι λύνει το πρόβλημα της καθημερινότητας στο να λαμβάνει κανείς συνέχεια φάρμακα. Όλα αυτά λοιπόν έχουν σαν αποτέλεσμα την πλήρη σύγχυση των ασθενών, την απογοήτευσή τους και φυσικά τη διακοπή της θεραπείας.
Πολύ σημαντικός είναι επίσης και ο τρόπος που πρέπει να χορηγούνται τα φάρμακα της οστεοπόρωσης. Για παράδειγμα, όρθιοι, σε κίνηση για 40 λεπτά και άλλες τέτοιου είδους οδηγίες μειώνουν την μακροχρόνια συμμόρφωση των ασθενών στο φάρμακο.
Έχει παρατηρηθεί πως γυναίκες που εργάζονται και δεν μπορούν με κάποιες από τις οδηγίες να συμμορφωθούν κατάλληλα, καταλήγουν στο να διακόπτουν.
Η) το μεγάλο χρονικό διάστημα θεραπείας
Όπως γνωρίζουμε για να αξιολογήσουμε το θεραπευτικό αποτέλεσμα χρειάζεται να παρέλθει ένα 12μηνο θεραπευτικής αγωγής. Είναι όμως πολλοί οι ασθενείς που δεν έχουν την υπομονή να περιμένουν, με αποτέλεσμα να μειώνουν σταδιακά τη θεραπεία.
Συμπερασματικά, θα μπορούσε να πει κανείς ότι η συμμόρφωση στη θεραπεία της οστεοπόρωσης αποτελεί ένα από τα δυσκολότερα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο ιατρός.
Η σωστή καθοδήγηση του ασθενούς, η διαρκής επαφή του με τον γιατρό του ώστε να λύνονται όλες οι απορίες του είναι η βάση ώστε το θεραπευτικό αποτέλεσμα να είναι το καλύτερο.
Έτσι, βλέποντας ο ασθενής ότι έχει το επιθυμητό αποτέλεσμα, θα έχει και την ψυχική ικανοποίηση να συνεχίσει την μακροχρόνια θεραπεία του.
Συμβουλεύει ο Γεώργιος Χριστοφάκης, Δρ. Χειρουργός Ορθοπαιδικός, Μετεκπαιδευθείς στην οστεοπόρωση στις ΗΠΑ
