Συμβουλεύει ο κος Χρήστος Κομισόπουλος, Φυσικοθεραπευτής
Οι ασκήσεις ενδυνάμωσης των μυών μπορούν να προσφέρουν εξαιρετικά αποτελέσματα.
Ο πόνος στον αυχένα, στο τμήμα της σπονδυλικής στήλης που συνδέει το κεφάλι με τον κορμό, είναι ένα φαινόμενο γνωστό σε όλους τους ανθρώπους. Το κεφάλι είναι το πρώτο μέρος τους σώματος, που όταν αναπτύσσεται το μωρό, το ελέγχει, το κρατά και το κινεί ενάντια στη βαρύτητα. Το μωράκι πρώτα σηκώνει το κεφάλι του και μετά αρχίζει και ελέγχει τα χεράκια και το κορμί του και προχωράει η ανάπτυξή του.Στις δυτικές κοινωνίες, ο πόνος στον αυχένα είναι γνωστός και σε μικρά και νέα παιδιά, από έλλειψη άσκησης, από κακή στάση στην καρέκλα (στο διάβασμα, στον καναπέ, κ.ά) ή στον ύπνο (χρήση πολλών μαξιλαριών, πολύ μαλακό στρώμα), είτε από υπερβολική χρήση του κινητού και του tablet. Σε μεγαλύτερες ηλικίες, που προστίθεται η μόνιμη κακή στάση σώματος, ή η χρόνια κύφωση, π.χ. από οστεοπόρωση, το αυχενικό πρόβλημα είναι πολύ πιο έντονο και έχει και σοβαρότερες συνέπειες. Αυτές μπορεί να είναι -εκτός από τον πόνο- η ζαλάδα, ο ίλιγγος και επιπλέον θέματα λειτουργίας των άνω άκρων και μουδιάσματα στα άνω άκρα, φθορά των αρθρώσεων και ιδιαίτερα του ώμου.
Όταν πονάει ο αυχένας μπορεί να πονάει για πολλούς λόγους. Πηγές του πόνου είναι συχνότερα το μυϊκό και τενόντιο σύστημα της περιοχής, οι αρθρώσεις των σπονδύλων, του αυχένα και τέλος οι νευρικές δομές που υπάρχουν στην περιοχή. Στον αυχένα πρωτοξεκινάνε να βγαίνουν τα περιφερειακά νεύρα από την σπονδυλική στήλη προς την περιφέρεια, που κατανέμονται στην περιοχή του αυχένα και τα χέρια. Όταν πιέζονται τα νεύρα αυτά, είτε μέσα στην σπονδυλική στήλη από τους μεσοσποδύλιους δίσκους και την αρθρίτιδα των σπονδυλικών αρθρώσεων, είτε έξω από την σπονδυλική στήλη από τις μυϊκές ομάδες, μπορεί να προκληθεί μεγάλο πρόβλημα μουδιάσματος, παράλυσης, πόνου, ή “πιασίματος”.
Συνηθέστερα βέβαια, σε μεγαλύτερης ηλικίες, υπάρχει ένας περιορισμός της κίνησης, ένα “πιάσιμο”, ένα “μάγκωμα” όπως θα λέγαμε, με πόνο ελαφρύ ή και λίγο εντονότερο. Ανάλογα με την χρήση του αυχένα και των χεριών, αυτό το πρόβλημα, μπορεί να οξύνεται παροδικά και να ενοχλεί έντονα.
Να σημειωθεί ότι η λειτουργία του αυχένα συνδέεται και με την συνολική λειτουργία της ισορροπίας μας, που εξυπηρετείται με την λειτουργία της ακοής και με τη λειτουργία της όρασης. Ένας ακόμη παράγοντας αυχενικού πόνου είναι η παρατεταμένη ή έντονη χρήση των ματιών, ιδιαίτερα σε ηλεκτρονικές οθόνες, ή με κακώς προσαρμοσμένα γυαλιά, που δεν αντισταθμίζουν σωστά το πρόβλημα όρασης. Μαζί με την κακή στάση, π.χ. ενώ διαβάζουμε για πολλές ώρες, επιτείνεται το αυχενικό πρόβλημα, καθώς προκαλείται σπασμός (“σφίξιμο”) στους μύες του αυχένα. Τα μάτια λοιπόν είναι μια πηγή ιδιαίτερης προσοχής και προβληματισμού σε σχέση με το αυχένα. Τέλος, αν και δεν το σκεφτόμαστε συχνά, όσοι τρίζουν τα δόντια τους το βράδυ, ή σφίγγουν λόγω άγχους πολύ τα δόντια τους στην διάρκεια της ημέρας, εμφανίζουν συχνά αυχενικά προβλήματα και πόνο. Ερχόμενοι ξανά στον πόνο, αφού μπορεί να πονάνε οι αρθρώσεις ανάμεσα στους σπονδύλους, ή πονά το μυϊκό και τενόντιο σύστημα ή τα νεύρα η ερώτηση είναι τι μπορούμε εμείς να κάνουμε;
- Τι μπορούμε να κάνουμε ώστε αποφύγουμε ή να απαλλαχτούμε από τον πόνο του αυχένα;
Η συντηρητική αγωγή περιλαμβάνει βεβαίως, πρώτα από όλα αλλαγή στάσης. Αυτό αναλύεται στην καθημερινότητα και στις δραστηριότητες με την διδασκαλία και εξάσκηση της σωστής στάσης του κορμού και του αυχένα, αλλά και στον ύπνο με το κατάλληλο χαμηλό μαξιλάρι που βοηθάει να ξεκουράζεται ο αυχένας σωστά. Επίσης, στην αλλαγή στάσης και ξεκούρασης του αυχένα περιλαμβάνεται η χρήση κολάρου για λίγες μέρες σύμφωνα με τις οδηγίες του γιατρού ή του φυσικοθεραπευτή. Τα φάρμακα, μυοχαλαρωτικά και αναλγητικά συνήθως, είναι απαραίτητα, γιατί πολύ συχνά ο πόνος παράγεται από ένα μυϊκό σπασμό, μια μυϊκή υπερπροσπάθεια, που προσπαθεί να συγκρατήσει τον αυχένα σε σωστή θέση, ή προκαλείται από μόνιμη λανθασμένη στάση.
Το τρίτο κομμάτι έχει να κάνει με λειτουργική παρέμβαση στο μυϊκό και αρθρικό σύστημα, που είναι η Φυσικοθεραπεία. Η Φυσικοθεραπεία επιτυγχάνει αναλγησία με θεραπευτικά ηλεκτρικά ρεύματα, με θερμά ή ψυχρά επιθέματα κι άλλες παρεμβάσεις. Επίσης αποσκοπεί στην επανεκπαίδευση (διδασκαλία, εκμάθηση, ενδυνάμωση μυϊκή) της σωστής στάσης. Ιδιαίτερα θα πρέπει να σταθούμε στις απευθείας παρεμβάσεις στο μυοτενόντιο σύστημα: μάλαξη, μυϊκές (και αρθρικές διατάσεις) δηλαδή το “τέντωμα”, το “άνοιγμα” των μυών (και των αρθρώσεων), και μυϊκή ενδυνάμωση, που χρησιμοποιούνται για την εξομάλυνση της μυϊκής αυχενικής λειτουργίας.
Οι τεχνικές αυτές αποσκοπούν στην χαλάρωση των μυών, ώστε να μην παράγουν πόνο, ή να μη προκαλούν πόνο στις αρθρικές ή στις νευρικές δομές από το πολύ σφίξιμο και στο τέλος η μυϊκή ενδυνάμωση, με τις μυϊκές ασκήσεις καθιστούν ικανούς τους μύες να κρατούν και να κινούν τον αυχένα και το κεφάλι ξεκούραστα.
- Ποια η σημασία της μυϊκής ενδυνάμωσης στην πρόληψη και απαλλαγή του πόνου του αυχένα;
Προσοχή, οι ασκήσεις μυϊκής ενδυνάμωσης του αυχένα είναι ένα πάρα πολύ σημαντικό όπλο, όταν το χρησιμοποιεί κανείς σωστά, στο να πάψει ή να ελεγχθεί, να μειωθεί ο πόνος στον αυχένα. Η μυϊκή ενδυνάμωση έχει σημασία, επειδή οι μύες κουράζονται από τις δραστηριότητες, “σκληραίνουν” και έτσι προκαλείται ο μυϊκός σπασμός και κατόπιν το πρόβλημα του πόνου. Οι μύες κουράζονται επειδή είναι αδύναμοι και δουλεύουν κι από λάθος θέση. Θα πρέπει λοιπόν να τους δυναμώσουμε για να δουλεύουν ανθεκτικότερα και να τους δυναμώσουμε από τη σωστή θέση, δηλαδή στάση.
Δεν υπάρχει γενική οδηγία για το θέμα αυτό, χρειάζεται εξατομικευμένη φυσικοθεραπευτική αξιολόγηση και εντόπιση των προβλημάτων του κάθε ασθενούς ξεχωριστά.
Μια κίνηση που συχνά είναι επικίνδυνη για να εκτελείται από τους ασθενείς για ανακούφιση, είναι η περιφορά της κεφαλής. Η περιφορά της κεφαλής, κατά την οποία το κεφάλι έρχεται γύρω-γύρω και διαγράφει έναν κύκλο είναι μία τρομερά επικίνδυνη άσκηση και δεν πρέπει να εκτελείται, ούτε για λόγους χαλάρωσης, ούτε για λόγους διάθεσης, ούτε βέβαια για λόγους ενδυνάμωσης. Είναι πολύ επικίνδυνη γιατί κινδυνεύουν κατά την εκτέλεση της και οι μεσοσπονδύλιοι δίσκοι και τα νευρικά και αγγειακά στοιχεία που υπάρχουν μέσα στην αυχενική μοίρα της σπονδυλικής στήλης. Οι επιπτώσεις της μπορεί να είναι πολύ σοβαρές για την υγεία. Από ένα απλό “πιάσιμο” μέχρι και μούδιασμα, παράλυση κι οτιδήποτε άλλο.
