Tι είναι η ρευματοειδής αρθρίτιδα και ποια είναι τα συμπτώματά της?
Η ρευματοειδής αρθρίτιδα (ΡΑ) είναι μία χρόνια φλεγμονώδης νόσος αγνώστου αιτιολογίας που προσβάλλει τον αρθρικό υμένα με συνέπεια σε αρχικά στάδια το οίδημα (πρήξιμο) και πόνο των αρθρώσεων και σε τελικά στάδια αν η νόσος μείνει χωρίς την κατάλληλη θεραπευτική αγωγή την πρόκληση μόνιμων παραμορφώσεων στις αρθρώσεις και την αναπηρία.
Είναι χαρακτηριστικό ότι ήδη από την πρώτη πενταετία ποσοστό 50% παρουσιάζει αναπηρία ενώ στην εικοσαετία το ποσοστό αυτό αυξάνεται σε 80%.
Εκτός από τα συμπτώματα από τις αρθρώσεις, εύκολη κόπωση, κακουχία, δέκατα, αναιμία, μπορεί να υπάρχουν από τα αρχικά ή σε οποιοδήποτε στάδιο της νόσου. Άλλα όργανα είναι επίσης δυνατόν να προσβληθούν όπως δέρμα πνεύμονες, καρδιά, οφθαλμοί, νευρικό, αιμοποιητικό σύστημα, οι νεφροί και το ήπαρ.
Πόσο συχνή είναι η πάθηση και ποιες ομάδες πληθυσμού προσβάλει?
Η ΡΑ προσβάλει περίπου το 1% των ενηλίκων με τις γυναίκες να προσβάλλονται 2-3 φορές συχνότερα από τους άνδρες. Η ηλικία έναρξης είναι συχνότερα μεταξύ 45 και 65 ετών αν και δεν είναι καθόλου σπάνιο να παρουσιαστεί σε πολύ νεαρότερες γυναίκες, ακόμα και παιδιά.
Υπάρχει θεραπεία?
Η νόσος είναι χρόνια και με αυτήν την έννοια δεν μιλάμε για θεραπεία αλλά για ύφεση ή οποία αποτελεί τον θεραπευτικό στόχο καθώς απαλλάσσει τον ασθενή από τον πόνο και την καταστροφή της άρθρωσης που οδηγεί στην αναπηρία. Είναι αλήθεια ότι η πρόγνωση της νόσου σήμερα με την έγκαιρη διάγνωση και τα σύγχρονα φάρμακα έχει αλλάξει.
Η θεραπεία της ΡΑ περιλαμβάνει τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα και τα κορτικοστεροειδή τα οποία χορηγούνται σε χαμηλές δόσεις ή σε εγχύσεις μέσα στην άρθρωση για την ανακούφιση των συμπτωμάτων και τα λεγόμενα τροποιητικά φάρμακα της νόσου που είναι και τα σημαντικότερα για την αναχαίτιση της πορείας της νόσου.
Στην τελευταία κατηγορία περιλαμβάνονται κλασσικά τροποποιητικά φάρμακα όπως η μεθοτρεξάτη, η λεφλουνομίδη η κυκλοσπορίνη κ.α και τα νεότερα βιολογικά φάρμακα όπως οι αναστολείς του πολύ σημαντικού για την νόσο παράγοντα TNF (infliximab, etanercept,adalimumab, golimumab και certolizumab), ο ανταγωνιστής του υποδοχέα της IL-1 (anakinra), το μονοκλωνικό αντίσωμα έναντι του CD20 μορίου του Β λεμφοκυττάρου (rituximab), ο αναστολέας της συνδιέγερσης του Τ λεμφοκυττάρου (abatacept) και ο αναστολέας της IL6 (tocilizumab).
Τα τελευταία βιολογικά αυτά φάρμακα έχουν εντελώς αλλάξει την πρόγνωση της νόσου. Αυτό που όμως αποδειχθεί ότι είναι πολύ σημαντικό για την πρόληψη της καταστροφής των αρθρώσεων είναι η έγκαιρη διάγνωση από τον ειδικό γιατρό και έναρξη της θεραπείας.
Αφού η έγκαιρη διάγνωση έχει μεγάλη σημασία ποιά είναι τα πρώιμα σημεία της?
Πόνος και πρήξιμο στις μικρές κυρίως αρθρώσεις των χεριών και ποδιών, καρπούς, αστραγάλους, ώμους, αγκώνες, γόνατα με δυσκαμψία και επιδείνωση το πρωί, για περισσότερο από μισή ώρα, ή μετά από ανάπαυση με ή χωρίς κακουχία, εύκολη κόπωση, δέκατα, από τις γενικές εξετάσεις αναιμία, αύξηση της ταχύτητας καθίζησης και άλλων εξετάσεων χαρακτηριστικών φλεγμονής είναι εκδηλώσεις που θέλουν εκτίμηση από τον ρευματολόγο.
«Τριάδα των Αθλητριών»
Το σύνδρομο περιλαμβάνει τρεις εκδηλώσεις, αμηνόρροια, διατροφική διαταραχή και οστεοπόρωση, αν και δεν απαιτούνται και οι τρεις για την διάγνωση του.
Λόγω της αύξησης του ποσοστού των κοριτσιών και γυναικών που ασχολούνται σήμερα με τον αθλητισμό, το σύνδρομο έχει λάβει μεγάλες διαστάσεις επηρεάζοντας την κινητική κατάσταση των αθλητριών και σε ακραίες περιπτώσεις και την επιβίωση τους.
Η ακριβής συχνότητα του συνδρόμου παραμένει αδιευκρίνιστη καθώς στις περισσότερες περιπτώσεις παραμένει αδιάγνωστο, υποεκτιμάται ή και αποκρύπτεται για ευνόητους λόγους, με συνέπεια οι επιπτώσεις να γίνονται αντιληπτές όταν οι γυναίκες αυτές πλησιάσουν την εμμηνόπαυση.
Αν και όλες οι γυναίκες που ασχολούνται με τον αθλητισμό μπορεί να προσβληθούν, υψηλού κινδύνου θεωρούνται οι χορεύτριες ρυθμικής, κλασικού μπαλέτου και πατινάζ, οι αθλήτριες βαρέων αθλημάτων και αθλημάτων αντοχής.
Εκδηλώσεις του συνδρόμου:
- Αμηνόρροια συνήθως δευτεροπαθής αν και καθυστερημένη εμμηναρχή μπορεί να υπάρχει. Για την διάγνωση απαιτείται απώλεια 3-6 κύκλων, ολιγομηνόρροια ή αμηνόρροια.
- Διατροφική διαταραχή: νευρογενής ανορεξία ή βουλιμία ή μη ειδική διατροφική διαταραχή [Eating Disorder NOS (Not Otherwise Specified). Η] τελευταία περιλαμβάνει ποικίλες διατροφικές συμπεριφορές όπως μη επαρκή για τις ανάγκες της αθλήτριας πρόσληψη τροφής, φόβο για αύξηση βάρους με περιορισμούς στην διατροφή, χρήση χαπιών για αδυνάτισμα, υπακτικών και διουρητικών.
-
Οστεοπόρωση : στις νεαρότερες αθλήτριες το πρόβλημα παρουσιάζεται σαν οστική απώλεια ή μειωμένη οστική ανάπτυξη, που οδηγεί σε χαμηλή οστική μάζα και διαταραχή της αρχιτεκτονικής του οστού με συνέπεια προδιάθεση για κατάγματα εκ κοπώσεως ή τυχαία κατάγματα. Ασυνήθιστα κατάγματα εκ κοπώσεως στην κεφαλή του μηριαίου ή τους σπονδύλους θα πρέπει να εγείρουν την υπόνοια για το σύνδρομο.
Αντιμετώπιση:
- συνεργασία του θεράποντα γιατρού με ψυχολόγο και διαιτολόγο,
- μείωση της άσκησης κατά 10-20% εβδομαδιαία έως να επιτευχθεί ο στόχος, έως αυστηρότερα μέτρα ή και νοσηλεία σε βαριές περιπτώσεις,
- αλλαγή των διατροφικών συνηθειών σύμφωνα με τις απαιτούμενες ανάγκες και διακριτικό έλεγχο της αύξησης βάρους και της τήρησης των συστάσεων,
- χορήγηση συμπληρωμάτων Ca και βιταμίνης D,
- ορμονική υποκατάσταση στις αμμηνορροικές αθλήτριες αν και τα οφέλη από αυτήν έχουν αποδειχθεί σε ολιγάριθμες μικρές μελέτες. Ο κύριος στόχος της θεραπευτικής προσέγγισης είναι η αποκατάσταση της εμμήνου ρύσεως αν και ακόμα σε αυτήν την περίπτωση η οστική μάζα σπάνια αποκαθίσταται πλήρως.
Συμβουλεύουν οι Βιβή Κασκάνη, Ρευματολόγος και Τσουμπρής Αθανάσιος-ιατρός
