Η πρόληψη των πτώσεων είναι σημαντική
Κάθε χρόνο περίπου το 1/3 όλων των ανθρώπων άνω των 65 ετών θα βιώσουν μια πτώση. Το να προλάβουμε τις πτώσεις είναι σημαντικό για τους μεγαλύτερους σε ηλικία ανθρώπους καθώς και για τον κάθε ένα που πάσχει από οστεοπόρωση. Εάν πάσχετε από οστεοπόρωση, είναι πιο πιθανό να σπάσετε ένα οστό από πτώση, κυρίως το ισχίο, την σπονδυλική στήλη και τον καρπό σας. Ένα σπασμένο οστό ονομάζεται επίσης και κάταγμα. Τα περισσότερα κατάγματα ισχίου σχετίζονται με την οστεοπόρωση και η πλειοψηφία των καταγμάτων ισχίου σε ηλικιωμένους ανθρώπους συμβαίνει μετά από μια πτώση. Τα κατάγματα μπορούν να περιορίσουν την δυνατότητα του κάθε ανθρώπου να ζήσει μια δραστήρια, ανεξάρτητη και χωρίς πόνο, ζωή.
Πολλοί άνθρωποι ζουν σε περιοχές με δριμείς χειμώνες, μικρές ημέρες, χαμηλές θερμοκρασίες, χιόνι και πάγο. Αυτός ο καιρός μπορεί να είναι πολύ επικίνδυνος για τον καθένα, πολύ δε περισσότερο για τους ανθρώπους με οστεοπόρωση. Αθροιστικά δε με τα εύθραυστα οστά, οι ηλικιωμένοι άνθρωποι συχνά χάνουν αρκετή από την μυϊκή τους μάζα και το λίπος τους, τα οποία λειτουργούν ως «μαξιλάρι» και προστατεύουν τα οστά. Όταν χάνεις «υλικό γεμίσματος» από την περιοχή του ισχίου, μπορεί να κάνεις το ισχίο πιο επιρρεπές στο κάταγμα.
Ευτυχώς μπορείτε να βοηθήσετε στην πρόληψη των πτώσεων δίνοντας προσοχή στην ασφάλεια τόσο μέσα στο σπίτι όσο κι έξω, με το να είσαστε ενήμεροι για τις φυσικές αλλαγές που γίνονται προοδευτικά με την ηλικία και με το να υιοθετείτε κατάλληλη συμπεριφορά στον τρόπο ζωής.
Συμβουλές για ασφάλεια στις δραστηριότητες έξω από το σπίτι
- Φορέστε παπούτσια με χαμηλό τακούνι με λαστιχένιες σόλες. Φορέστε ζεστές μπότες τον χειμώνα.
- Χρησιμοποιήστε λαβές χεριών καθώς ανεβαίνετε/κατεβαίνετε σκαλιά και σκάλες.
- Εάν τα πεζοδρόμια δείχνουν να γλιστράνε, προτιμήστε να περπατάτε στο γρασίδι για καλύτερο κράτημα.
- Τον χειμώνα, πάρτε μαζί σας μια μικρή σακούλα με χοντρό αλάτι. Μπορείτε να πασπαλίσετε το αλάτι στο πεζοδρόμιο ή στον δρόμο που είναι γλιστερός.
- Κοιτάζετε προσεκτικά τα πατώματα των δημόσιων κτιρίων. Πολλά πατώματα έχουν φτιαχτεί από πολύ καλά γυαλισμένο μάρμαρο ή πλακάκι και μπορεί να είναι πολύ γλιστερά. Όταν αυτές οι επιφάνειες είναι βρεγμένες, μπορεί να είναι πολύ επικίνδυνες. Όταν τα πατώματα έχουν πλαστικό ή κάποιον διάδρομο με χαλί, καλύτερα να παραμένετε πάνω σε αυτό, σε κάθε δυνατή ευκαιρία.
- Κρατήστε την αυλή, το μπαλκόνι και τους δρόμους γύρω από το σπίτι σας καθαρούς από φύλλα, χιόνι και διάφορα άλλα απορρίμματα.
- Βάψτε την αυλή σας με αμμώδη, αδιάβροχη μπογιά.
- Αφήστε ανοιχτό το φως της βεράντας σας, έτσι ώστε όταν επιστρέψετε το βράδυ να υπάρχει φως.
- Χρησιμοποιήστε ένα σακίδιο ή τσάντα ώμου για να αφήσετε τα χέρια σας ελεύθερα.
- Χρησιμοποιήστε ένα μπαστούνι, εάν είναι απαραίτητο, για να αυξήσετε την σταθερότητά σας.
- Βρείτε τα πλησιέστερα σε εσάς σημεία που μπορείτε να ζητήσετε βοήθεια, όπως τα εφημερεύοντα φαρμακεία, τα οπωροπωλεία που δέχονται παραγγελίες δια τηλεφώνου και τα παραδίδουν στο σπίτι, κυρίως όταν ο καιρός είναι δύσκολος.
- Σταματήστε στην άκρη του πεζοδρομίου και τσεκάρετε το ύψος του πριν ανεβείτε ή κατεβείτε. Να είσαστε προσεκτικοί με τις σπασμένες ή ξεκολλημένες άκρες γιατί μπορεί να οδηγήσουν σε πτώση.
- Σκεφτείτε μήπως φορέσετε προστατευτικά για τα ισχία για να αυξήσετε την προστασία σε ενδεχόμενη πτώση.
Συμβουλές για ασφάλεια μέσα στο σπίτι
- Κρατήστε όλα τα δωμάτια καθαρά, κυρίως τα πατώματα.
- Κρατήστε τις επιφάνειες των πατωμάτων λείες αλλά όχι γλιστερές.
- Φορέστε παπούτσια με χαμηλά τακούνια που προστατεύουν το πόδι, τόσο μέσα στο σπίτι όσο κι έξω.
- Αποφεύγετε να περπατάτε τριγύρω με κάλτσες και παντόφλες.
- Τσεκάρετε πως όλα τα χαλιά και οι μοκέτες έχουν στερεωθεί στο πάτωμα, συμπεριλαμβανομένης και της εσωτερικής σκάλας, εάν έχετε.
- Τοποθετήστε χειρολαβές στις σκάλες κι από τις δύο πλευρές. Σκεφτείτε να βάλετε φωσφορίζον ή άλλο έντονο χρώμα στις άκρες της αρχής και του τέλους της σκάλας.
- Κρατήστε μακριά από τους διαδρόμους ηλεκτρικά καλώδια ή καλώδια τηλεφώνου.
- Τοποθετήστε λαβές μέσα στο μπάνιο, στην ντουσιέρα και στην τουαλέτα. Εάν αισθάνεστε ασταθείς, σκεφτείτε να χρησιμοποιήσετε μια πλαστική καρέκλα με πλάτη μέσα στο μπάνιο σας.
- Χρησιμοποιείστε λαστιχένιο πατάκι μπάνιου στην μπανιέρα σας.
- Βάλτε έναν φακό με καινούργιες μπαταρίες στο κρεβάτι σας και σκεφτείτε μήπως τοποθετήσετε ένα νυχτερινό φωτάκι στην κρεβατοκάμαρα ή στο χολ σας.
- Χρησιμοποιείστε λαμπτήρες 100 watt τουλάχιστον για να εξασφαλίσετε επαρκή φωτισμό.
- Προσθέστε εξαρτήματα που ανάβουν το φως του δωματίου στο ταβάνι ή εγκαταστήστε μια λάμπα που μπορεί να ανάβει με ένα διακόπτη κοντά στην είσοδο του δωματίου. Μια άλλη επιλογή είναι να εγκαταστήσετε λάμπες που ενεργοποιούνται με τη φωνή ή κάποιον ήχο.
- Επανα-οργανώστε τον χώρο που εργάζεστε και αποθηκεύστε ότι χρειάζεται, προκειμένου να περιορίσετε το σκύψιμο ή το υπερβολικό τέντωμα για να φτάσετε κάτι. Εάν πρέπει να χρησιμοποιήσετε ένα σκαλοπάτι, τότε βεβαιωθείτε ότι είναι σταθερό και έχει χειρολαβές και φαρδιά σκαλιά.
- Αποφύγετε να κάθεστε σε καρέκλες που έχουν ρόδες.
- Βεβαιωθείτε πως η θερμοκρασία τη νύχτα στο σπίτι σας δεν είναι χαμηλή. Η εκτεταμένη έκθεση σε χαμηλές θερμοκρασίες μπορεί να προκαλέσει πτώση της θερμοκρασίας σώματος, ζαλάδες και πτώσεις. Πολλοί μεγάλης ηλικίας άνθρωποι δεν μπορούν να αντέξουν το κρύο, έτσι όπως το αντέχουν οι νεότεροι ηλικίας άνθρωποι.
- Δώστε προσοχή όταν σηκωνόσαστε πολύ γρήγορα μετά από το φαγητό, τον ύπνο ή την ξεκούραση. Για να αποφύγετε την ζαλάδα, όταν σηκώνεστε από το κρεβάτι καθίστε στην άκρη του κρεβατιού για 1-2’ προτού σηκωθείτε.
- Αγοράστε ένα φορητό τηλέφωνο, το οποίο θα μπορείτε να το πάρετε από δωμάτιο σε δωμάτιο. Προσφέρει ασφάλεια γιατί όχι μόνο μπορείτε να σηκώσετε το τηλέφωνο χωρίς να βιάζεστε αλλά μπορεί να βοηθήσει όταν συμβεί κάποιο ατύχημα.
- Κανονίστε να είσαστε σε καθημερινή επαφή με ένα άτομο της οικογένειάς σας ή με ένα φίλο σας. Πάντα να έχετε έναν τουλάχιστον άνθρωπο που να ξέρει που βρίσκεστε.
- Σκεφτείτε την περίπτωση να είσαστε σε επικοινωνία με κάποια εταιρεία που θα απαντά στις κλήσεις σας 24/24ωρο, εάν ζείτε μόνος-η.
Φυσικές αλλαγές
Καθώς μεγαλώνετε, τείνετε να βλέπετε αλλαγές στα αντανακλαστικά, στην ισορροπία, στην ακοή και στην όραση. Αυτές οι αλλαγές μπορεί να οδηγήσουν σε πτώσεις. Το ίδιο ισχύει εάν υποφέρετε από συγκεκριμένες ασθένειες ή λαμβάνετε συγκεκριμένη φαρμακευτική αγωγή. Παρακάτω θα βρείτε κάποιες επεξηγήσεις από αυτές τις αλλαγές καθώς και μερικές συμβουλές που μπορούν να σας βοηθήσουν να μειώσετε τις πιθανότητες των πτώσεων:
Αντανακλαστικά:
τα αντανακλαστικά είναι αυτόματες απαντήσεις σε ερεθίσματα από το περιβάλλον. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί το ότι πατάτε αυτόματα φρένο όταν ένα παιδί τρέχει στον δρόμο ή όταν πέφτει κάτι μπροστά σας ξαφνικά. Καθώς μεγαλώνετε, οι αντιδράσεις σας μειώνονται και η επανάκτηση της ισορροπίας σας από μια ξαφνική κίνηση μπορεί να είναι δύσκολη. Αυτή η μειωμένη δυνατότητα να κοντρολάρετε τις κινήσεις σας, μπορεί να οδηγήσει σε πτώση.
Για να βελτιώσετε τον έλεγχο του σώματός σας, κρατήστε ένα δραστήριο τρόπο ζωής. Η σωματική δραστηριότητα περιέχει τόνωση των μυών και ευελιξία καθώς και μείωση της οστικής απώλειας. Ασκήσεις μυϊκής ενδυνάμωσης και εξάσκησης μπορούν να δημιουργήσουν και να τονώσουν τους μύες ακόμη και σε άτομα μεγαλύτερης ηλικίας. Κρατώντας δυνατά τα χέρια και τα πόδια σας, μπορεί να βοηθήσουν πολύ στο πως κινείστε. Ελάτε σε επαφή με τον γιατρό που σας παρακολουθεί και ζητήστε να σας υποδείξει δραστηριότητες που είναι ασφαλείς και ευεργετικές για εσάς.
Ισορροπία:
Η βελτίωση της ισορροπίας μπορεί να σας βοηθήσει να αποφύγετε τις πτώσεις. Υπάρχουν πολλοί τρόποι για να βελτιώσετε την ισορροπία σας. Σκεφτείτε να πάρετε μέρος σε κάποιο μάθημα ή σε κάποιο γκρουπ που εξασκείται σε Tai Chi. Πρόκειται για μια άσκηση που μπορεί να προσφέρει ισορροπία και συντονισμό. Η έλλειψη άσκησης «κλέβει» πυκνότητα από τα οστά σας και μπορεί να οδηγήσει σε μυϊκή ατροφία, η οποία αυξάνει την πιθανότητα πτώσεων. Δείτε παρακάτω κάποιες επιπρόσθετες συμβουλές για να σας βοηθήσουν με την ισορροπία:
- Κάντε ασκήσεις που ενδυναμώνουν τους μύες
- Βεβαιωθείτε ότι έχετε βελτιώσει στο έπακρο την όρασή σας με τα κατάλληλα γυαλιά.
- Ενημερωθείτε για τις παρενέργειες των φαρμάκων που παίρνετε και ακολουθείστε τις οδηγίες για να τα λαμβάνετε σωστά.
- Κάντε ασκήσεις ισορροπίας σε τακτική βάση.
Ασκήσεις ισορροπίας για να κάνετε εξάσκηση:
- Κρατώντας την πλάτη της καρέκλας, εξασκηθείτε στο να στέκεστε στο ένα πόδι τη φορά, για 1 λεπτό. Σταδιακά αυξήστε τον χρόνο. Μετά προσπαθήστε να ισορροπήσετε με τα μάτια σας κλειστά. Τέλος, προσπαθήστε να ισορροπήσετε χωρίς να κρατάτε την πλάτη της καρέκλας.
- Κρατώντας την πλάτη της καρέκλας, εξασκηθείτε στο να στέκεστε στις μύτες των ποδιών σας. Μετά μετακυλήστε το βάρος σας ώστε να ισορροπήσετε στις φτέρνες σας. Κρατήστε κάθε στάση μετρώντας έως το 10.
- Κρατώντας την πλάτη της καρέκλας με τα δύο σας χέρια, κάντε ένα μεγάλο κύκλο προς τα αριστερά με το ισχίο σας. Μετά επαναλάβετε προς τη δεξιά πλευρά. Μην κουνάτε τους ώμους ή τα πόδια σας. Επαναλάβετε για πέντε φορές.
Ακοή
Καθώς μεγαλώνετε, υπάρχουν αλλαγές και στην ακοή. Οι ήχοι γύρω μας, μας βοηθούν να οριοθετήσουμε το που βρισκόμαστε και το πότε είμαστε σε κίνδυνο. Εάν δεν ακούτε τόσο καλά όσο στο παρελθόν ή εάν ζητάτε πάντα από τους γύρω σας να επαναλάβουν αυτό που είπαν, είναι ώρα να κάνετε ένα τεστ ακοής. Εάν έχετε απώλεια ακοής, φορέστε ένα βοήθημα για την ακοή.
Όραση
Καθώς μεγαλώνετε, υπάρχουν αλλαγές και στην όραση. Ο καταρράκτης ή το γλαύκωμα είναι παθήσεις που εμφανίζονται. Τα μάτια σας μπορεί να χρειάζονται περισσότερο χρόνο για να προσαρμοστούν στις αλλαγές του φωτός και της αντηλιάς. Οι αλλαγές στο βάθος και στην περιφερειακή όραση μπορεί να μειώσουν τη δυνατότητα να υπολογίζετε με ακρίβεια το πόσο απότομες είναι οι σκάλες ή το πεζοδρόμιο ή να αποφεύγετε εμπόδια στον δρόμο σας. Κάντε τακτικούς ελέγχους στα μάτια σας και εάν κρίνεται απαραίτητο, φορέστε γυαλιά ή φακούς επαφής.
Ασθένειες και φαρμακευτική αγωγή
Μερικοί άνθρωποι υποφέρουν από ασθένειες που επηρεάζουν το κυκλοφορικό, τις αισθήσεις ή την κινητικότητα. Μείνετε ενημερωμένοι αναφορικά με την κατάσταση της υγείας σας. Συγκεκριμένες αγωγές, όπως τα χάπια για την πίεση, η αγωγή για την καρδιά, τα διουρητικά, τα υπνωτικά χάπια, τα καταπραϋντικά, τα αντικαταθλιπτικά, τα μυοχαλαρωτικά, τα ηρεμιστικά μπορούν να προκαλέσουν σύγχυση, ζάλη, αποπροσανατολισμό και χαμηλά αντανακλαστικά. Μιλήστε με τον γιατρό ή φαρμακοποιό σας σχετικά με τις παρενέργειες των φαρμάκων που λαμβάνετε και ενημερωθείτε πως αυτά μπορούν να επηρεάσουν τον συντονισμό ή την ισορροπία σας. Έχετε υπόψιν σας πως η χρήση διαφόρων φαρμάκων μπορεί να αυξήσει τις πιθανότητες να πέσετε. Μην αλλάζετε ή παραλείπετε ποτέ τη φαρμακευτική σας αγωγή χωρίς προηγουμένως να έχετε ρωτήσει τον γιατρό σας.
Τρόπος ζωής
Μερικές επιλογές του τρόπου ζωής μπορεί να κάνουν κάποιον πιο ευαίσθητο στις πτώσεις, όπως για παράδειγμα:
- Το αλκοόλ μειώνει τα αντανακλαστικά και μπορεί να προκαλέσει σύγχυση, ζαλάδα ή αποπροσανατολισμό.
- Οι άνθρωποι που βιάζονται πρέπει να επιβραδύνουν τις κινήσεις τους. Τα ατυχήματα είναι πιο εύκολο να συμβούν όταν βιάζεστε.
- Είναι σημαντικό να παραμένετε σε εγρήγορση και συγκεντρωμένοι όταν βρίσκεστε σε δημόσιους χώρους.
- Η συστηματική άσκηση μπορεί να βοηθήσει να διατηρήσετε την οστική σας πυκνότητα. Ένας φυσικοθεραπευτής μπορεί να σας βοηθήσει να φτιάξετε ένα ασφαλές και κατάλληλο για εσάς πρόγραμμα.
- Η φυσική άσκηση μπορεί να βοηθήσει στην αύξηση της μυϊκής μάζας, η οποία μπορεί να συμβάλλει στην υποστήριξη των οστών και στην αποφυγή τραυματισμών.
- Εάν χρειάζεται να φοράτε γυαλιά, φορέστε τα.
- Εάν χρειάζεται να φοράτε ακουστικά για καλύτερη ακοή, χρησιμοποιήστε τα.
- Να θυμάστε να φοράτε κατάλληλα παπούτσια τόσο μέσα στο σπίτι όσο κι έξω.
- Η καλή διατροφή με επαρκή πρόσληψη ασβεστίου και βιταμίνης D είναι σημαντική για τη σκελετική υγεία σε όλες τις ηλικίες.
Συμπερασματικά, καλό είναι να λαμβάνετε προφυλάξεις τόσο μέσα στο σπίτι όσο κι έξω, προκειμένου να προλάβετε τις πτώσεις και τα κατάγματα. Οι παραπάνω συμβουλές μπορούν επίσης να οδηγήσουν σε μια δραστήρια και παραγωγική ζωή.
Πηγή: National Osteoporosis Foundation, http://www.nof.org
