Bιταμίνη A

Πόσο σημαντική είναι η βιταμίνη Α;

Η βιταμίνη Α (λέγεται αλλιώς και ρετινόλη) είναι λιποδιαλυτή βιταμίνη. Η βιταμίνη Α προάγει την καλή όραση, μας βοηθά να βλέπουμε καλά στο σκοτάδι, συμβάλλει στην διαφοροποίηση των κυττάρων του δέρματος και των βλεννωδών μεμβρανών, βοηθά το σώμα να αντιστέκεται στις μολύνσεις, στηρίζει το αμυντικό μας σύστημα και τέλος, συμβάλλει στην ανάπτυξη και την ανακατασκευή των οστών.

Μάλιστα επιστημονικές μελέτες έδειξαν ότι μεγάλες ποσότητες βιταμίνης Α (με την μορφή κυρίως των β-καροτένιων) μπορούν να εμποδίσουν την ανάπτυξη καρκίνου των επιθηλιακών κυττάρων.

Υπάρχουν δύο είδη βιταμίνης Α που μπορούμε να βρούμε στα τρόφιμα:

• Η ενεργή μορφή, τα ρετινοειδή, που είναι άμεσης διάθεσης στον οργανισμό. Βρίσκονται στα ζωικά τρόφιμα όπως τα έλαια των ψαριών, το ήπαρ χοίρου, μοσχαριού, κοτόπουλου, ο κρόκος αυγού, το βούτυρο, τα λιπαρά ψάρια, το πλήρες γάλα και το αυγοτάραχο.
• Οι προβιταμίνες, ή καροτενοειδή ή β-καροτίνη που μετατρέπονται σε ενεργές μορφές μέσα στον οργανισμός μας. Οι προβιταμίνες αποκτώνται από τα φρούτα και τα λαχανικά, τα οποία περιέχουν κίτρινη, πορτοκαλί ή πράσινη χρωστική. Φυτικές τροφές πλούσιες σε καροτένια είναι τα καρότα, το σπανάκι, τα αντίδια, τα βερίκοκα, τα ροδάκινα και τα δαμάσκηνα κ.α.

Το μεγαλύτερο μέρος της προσλαμβανόμενης βιταμίνης Α αποθηκεύεται στο ήπαρ. Όταν απαιτείται από ένα συγκεκριμένο σημείο του σώματος μας βιταμίνη Α τότε το ήπαρ ελευθερώνει μια ποσότητα βιταμίνης Α, η οποία μεταφέρεται στο αίμα και παραλαμβάνεται από κύτταρα και τους ιστούς που την χρειάζονται. Η απορρόφηση από το γαστρεντερικό σωλήνα της βιταμίνης Α εξαρτάται από τα λίπη των τροφών και την χολή.

Ποια τρόφιμα είναι πλούσια σε βιταμίνη Α;

Ο καλύτερος τρόπος για να καλύψετε την απαραίτητη ποσότητα βιταμίνης Α στον οργανισμό σας είναι να τρώτε ποικιλία τροφίμων που είναι πλούσια σε βιταμίνη Α (και καροτένια). Υγιείς ενήλικες οι οποίοι τηρούν μια ισορροπημένη διατροφή σπάνια χρειάζονται συμπληρώματα βιταμίνης Α. Αντίθετα, υπερβολική λήψη βιταμίνης Α μπορεί να είναι τοξική για τον οργανισμό. Για αυτό το λόγο απλά επιλέξτε σε καθημερινή βάση, τροφές που είναι πολύ καλές πηγές βιταμίνης Α.

Πώς να προετοιμάσω τα τρόφιμα έτσι ώστε να διατηρήσουν την βιταμίνη Α;

• Καταναλώστε ωμά φρούτα και λαχανικά όσο είναι δυνατόν.
• Διατηρήστε τα λαχανικά και τα φρούτα καλά τυλιγμένα κατά την αποθήκευσή τους.
• Προτιμήστε να βράζετε τα λαχανικά στον ατμό και όχι να τα παραβράζετε διότι μειώνεται έτσι η βιοδιαθεσιμότητα των καροτενοειδών στα τρόφιμα αυτά.
• Προτιμήστε να σιγοψήνετε τα κρέατα αντί να τα τηγανίζετε διότι μέρος της βιταμίνης Α χάνεται κατά το τηγάνισμα.
• Επίσης η απορρόφηση της προβιταμίνης Α γίνεται μέγιστη όταν οι φυτικές πηγές βιταμίνης Α καταναλώνονται σε συνδυασμό με λίπη όπως το ελαιόλαδο.

Η διαιτητική ανεπάρκεια βιταμίνης Α είναι ασυνήθιστη στις ανεπτυγμένες χώρες. Εντούτοις ορισμένες ομάδες του πληθυσμού κινδυνεύουν από έλλειψη βιταμίνης Α όπως οι χρόνιοι χρήστες αλκοόλ, τα άτομα που πάσχουν από δυσαπορρόφηση λίπους ή από ιδιοπαθή φλεγμονώδη νόσο του εντέρου.

Συμβουλεύει η κα Βασιλική Κούκουλα, Διαιτολόγος-Διατροφολόγος