Ο καρπός της σόγιας είναι από τους παλαιότερους καρπούς και πρωτοεμφανίστηκε στην Κίνα ενώ στις μέρες μας για ορισμένες χώρες αποτελεί ένα από τα βασικότερα στοιχεία της διατροφής τους.
Αν και φυτικής προέλευσης μπορεί να συναγωνιστεί σχεδόν εφάμιλλα την υψηλή βιολογική αξία της πρωτεΐνης των ζωικών τροφών, μια και δεν υπολείπεται σε κανένα απαραίτητο αμινοξύ.
Περιέχει 22 αμινοξέα εκ των οποίων τα 8 από αυτά είναι απαραίτητα, δηλαδή είναι αμινοξέα τα οποία ο οργανισμός δε μπορεί να παράγει από μόνος του και τα λαμβάνει από τις τροφές.
Η σόγια λοιπόν είναι το μοναδικό τρόφιμο που περιέχει και τα οχτώ απαραίτητα αμινοξέα! Επιπρόσθετα αποτελεί πλούσια πηγή σε ψευδάργυρο, ασβέστιο, φολικό οξύ, σίδηρο, φωσφόρο, μαγνήσιο και συμπλέγματα βιταμινών Β. Είναι ακόμα πλούσια σε πολυακόρεστα λιπαρά οξέα και φτωχή σε χοληστερόλη.
Αν και δεν αποτελεί ένα από τα κυριότερα τρόφιμα του διαιτολογίου μας έχει αρκετές ευεργετικές επιδράσεις στην υγεία μας.
Παρακάτω παρατίθενται οι ευεργετικές ιδιότητες της σόγιας στον οργανισμό εξαιτίας των συστατικών που αναφέρθηκαν παραπάνω.
Ορμονική ενίσχυση του οργανισμού
Μια από τις σημαντικότερες επιδράσεις της σόγιας οφείλεται στην περιεκτικότητά της σε φυτοοιστρογόνα. Τα φυτοοιστρογόνα είναι ένα σύνολο μη στεροειδών μειγμάτων, που έχουν την ικανότητα να επηρεάζουν την οιστρογονική λειτουργία.
Τα περισσότερα μη στεροειδή φυτοοιστρογόνα έχουν σαν κύριο χαρακτηριστικό την παρουσία φαινολικού δακτυλίου στο μόριο τους. Η ομάδα αυτή περιλαμβάνει τις φαινόλες, τις φλαβονόλες, τις φλαβανόνες, τις ισοφλαβόνες κ.α. οι οποίες βρίσκονται σε πολλές φυτικές πηγές. Τα όσπρια σόγιας περιέχουν κυρίως ισοφλαβόνες.
Οι ισοφλαβόνες, οι οποίες περιέχουν φυτοοιστρογόνα, ενισχύουν τον οργανισμό ορμονικά με αποτέλεσμα να μειώνονται τα επίπεδα της χοληστερόλης και να ενισχύεται η εγκεφαλική λειτουργία. Γίνεται λοιπόν αντιληπτό πως η κατανάλωση της σόγιας είναι άκρως ευεργετική για τις γυναίκες, οι οποίες έχουν μειωμένη παραγωγή οιστρογόνων πριν και κατά τη διάρκεια της εμμηνόπαυσης. Επιπρόσθετα τα συστατικά της βοηθούν στην μείωση της έντασης των περιεμμηνοπαυσιακών συμπτωμάτων.
-
Προστασία από την οστεοπόρωση
Έρευνες έχουν δείξει πως η σόγια έχει δράση προστατευτική όσον αφορά την οστεοπόρωση. Συγκεκριμένα έχει διαπιστωθεί ότι συμβάλλει στον περιορισμό της απομάκρυνσης ασβεστίου από τα οστά μέσω φυτοοιστρογονικής δράσης
-
Αντικαρκινική δράση
Η πλούσια σε ισοφλαβόνες σόγια φαίνεται ότι προστατεύει και από τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του μαστού. Οι ισοφλαβόνες δρουν απευθείας στα καρκινικά κύτταρα των αδένων του μαστού. Επιπρόσθετα η προσθήκη φυτοοιστρογόνων μέσω της σόγιας, συμβάλλει στην πρόληψη του καρκίνου του προστάτη, αναστέλλοντας τα καρκινικά κύτταρα.
-
Ρύθμιση των επιπέδων χοληστερόλης
Άλλη μια σημαντική δράση των φυτοοιστρογόνων και κατά συνέπεια της σόγιας, είναι η μείωση των επιπέδων ολικής χοληστερόλης και η αύξηση της ‘’καλής’’ HDL χοληστερόλης στον οργανισμό. Παράλληλα με τη μείωση της ολικής χοληστερόλης, μειώνει και τα επίπεδα της ‘κακής’ χοληστερόλης, η οποία ευθύνεται για το σχηματισμό αθηρωματικής πλάκας στις αρτηρίες.
-
Προστασία της καρδιάς
Η σόγια μπορεί να θεωρηθεί ασπίδα προστασίας για την καρδιά! Οι ισοφλαβόνες,οι πολύτιμες αυτές ουσίες δρουν σαν αντιοξειδωτικά, παρεμποδίζοντας την ανάπτυξη των ελευθέρων ριζών και της αθηρωματικής πλάκας.
Σόγια: χρήση κι όχι κατάχρηση
Γίνεται λοιπόν αντιληπτό ότι η σόγια είναι ένα τρόφιμο με πολλές ευεργετικές επιδράσεις για τον οργανισμό. Σίγουρα όμως και για τη σόγια όπως και για πολλά άλλα τρόφιμα καλό θα ήταν να καταναλώνεται με μέτρο.
Αρχικά θα πρέπει να τονισθεί ότι η σόγια υπάρχει στο εμπόριο γενετικά τροποποιημένη. Έτσι λοιπόν χρειάζεται όπως και για τα περισσότερα γενετικά τροποποιημένα τρόφιμα, προσοχή στην κατανάλωσή της.
Επίσης τα άτομα τα οποία λαμβάνουν φάρμακα για τον θυρεοειδή αδένα θα πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικά μια και η σόγια εμποδίζει την απορρόφηση της L– θυροξίνης.
Ακόμα η αιμογλουτίνη η οποία εμπεριέχεται στη σόγια, προάγει το σχηματισμό θρόμβων και όπως είναι φυσικό έχει άσχημες συνέπειες για την υγεία της καρδιάς.
Τέλος έχει διαπιστωθεί πως η υπερβολική κατανάλωση η οποία πραγματοποιείται κυρίως από φυτοφάγους, μπορεί να οδηγήσει σε ανεπάρκεια ιχνοστοιχείων, μια και αναστέλλουν την απορρόφηση ορισμένων από αυτά, όως του ψευδαργύρου, του ασβεστίου και του μαγνησίου.
Αυτό που πρέπει τελικά να θυμόμαστε είναι ότι τίποτα δεν είναι καλό ή κακό από μόνο του, έτσι και η σόγια βοηθά στην καλή λειτουργία του οργανισμού, δρα προστατευτικά και ευεργετικά, όμως παράλληλα μπορεί να δημιουργήσει μια σειρά ανεπιθύμητων καταστάσεων. Συμπερασματικά λοιπόν καλό θα ήταν να γίνεται χρήση και όχι κατάχρηση!
Συμβουλεύουν οι Δήμητρα Αλεξανδρή, Ευφροσύνη Τσουβελακίδου, Διαιτολόγοι – Διατροφολόγοι
