Το ερώτημα της κάλυψης των αναγκών σε θρεπτικά συστατικά κατά τη διάρκεια της νηστείας είναι ιδιαίτερα επίκαιρο.
Η αποχή από το κρέας, τα πουλερικά, το αυγό, το ψάρι και τα γαλακτοκομικά συνιστά έναν προβληματισμό για το κλινικό διαιτολόγο ως προς το πώς θα καλυφθούν οι ανάγκες σε μικροθρεπτικά συστατικά. Το ασβέστιο είναι μικροθρεπτικό συστατικό το οποίο δύσκολα αναπληρώνεται από λήψη άλλων τροφίμων πλην των γαλακτοκομικών.
Η μεγαλύτερη δυσκολία στην κάλυψη των ημερήσιων αναγκών σε ασβέστιο κατά τη διάρκεια της νηστείας συνίσταται στο γεγονός ότι για το ασβέστιο σε αντίθεση με άλλα θρεπτικά συστατικά δεν υπάρχει αποθήκη ασβεστίου στο ανθρώπινο σώμα. Το ασβέστιο μεταβολίζεται κατά τέτοιο τρόπο ώστε καθημερινά να χρειάζεται να λαμβάνουμε ασβέστιο μέσω της διατροφής μας και καθημερνά να χρησιμοποιούμε το ασβέστιο αυτό για την κάλυψη των αναγκών των οστών μας.
Σε περίπτωση που εμείς καταναλώσουμε υπερβάλλουσες ποσότητες ασβεστίου την περίοδο που δεν νηστεύουμε αυτό δεν θα αποθηκευτεί στον οργανισμό μας για να χρησιμοποιηθεί κατά την περίοδο της νηστείας αλλά θα απομακρυνθεί μέσω των νεφρών.
Πολλοί άνθρωποι που νηστεύουν προσπαθούν να καλύψουν τις ανάγκες τους σε ασβέστιο μέσω των κλασικών φυτικών «πηγών» ασβεστίου, πόσο ακριβής όμως είναι η πληροφόρηση τους; ποιες πραγματικά είναι οι ποσότητες ασβεστίου που περιέχονται ανά μερίδα στα τρόφιμα αυτά και τελικά τι ποσοστό από αυτό το περιλαμβανόμενο ασβέστιο απορροφάται; Υπάρχουν μήπως και λιγότερο διαδεδομένες νηστίσιμες πηγές ασβεστίου;
Οι κλασικές πηγές ασβεστίου κατά τη διάρκεια της νηστείας είναι οι ξηροί καρποί (π.χ. τα αμύγδαλα), ορισμένα όσπρια (π.χ. τα ξηρά φασόλια), το σπανάκι, το σουσάμι κ.α. Όντως τα τρόφιμα αυτά περιέχουν λίγο ασβέστιο (π.χ. το σπανάκι περιέχει αρκετό ασβέστιο συγκεκριμένα 115mg ασβεστίου/ ½ φλιτζάνι όμως το ποσοστό που απορροφάται από τον οργανισμό μας είναι μόλις 5%, συγκρινόμενο με το γάλα όπου ½ φλιτζάνι γάλα περιέχει 150mg ασβεστίου το οποίο όμως απορροφάται σε ποσοστό 30%, τα αμύγδαλα –για να αναφερθούμε και σε άλλο παράδειγμα- περιέχουν 80mg με ποσοστό απορρόφησης 20%.
Το πρόβλημα, επομένως με τις πηγές αυτές είναι το πόσο ασβέστιο περιέχουν τελικά αλλά και κατά πόσο αυτό είναι βιοδιαθέσιμο και μπορεί να απορροφηθεί από τον ανθρώπινο οργανισμό καθώς η παρουσία φυτικού και/ ή οξαλικού οξέος στα τρόφιμα αυτά τα καθιστά μέτριες πηγές ασβεστίου.
Το ενδιαφέρον και η προσπάθεια όσων νηστεύουν αλλά παράλληλα προσπαθούν να λάβουν τη σωστή ποσότητα ασβεστίου χρειάζεται να στραφεί σε άλλα νηστίσιμα προϊόντα λιγότερα διαδεδομένα. Το ένα από αυτά είναι τα προϊόντα σόγιας ( το γάλα και το τοφού) αποτελούν καλές πηγές ασβεστίου και με καλή βιοδιαθεσιμότητα. Υπολογίζεται ότι το 4 ποτήρια γάλακτος σόγιας περιέχουν τόσο ασβέστιο όσο 3 ποτήρια γάλακτος αγελαδινού!
Άλλη φυτική πηγή ασβεστίου είναι τα κραμβοειδή λαχανικά πιο συγκεκριμένα το μπρόκολο, το κουνουπίδι, τα λαχανάκια Βρυξελλών και το λάχανο τα οποία περιέχουν λίγο μεν ασβέστιο αλλά ιδιαίτερα βιοδιαθέσιμο (π.χ. το μπρόκολο περιέχει 53mg/1/2 φλιτζάνι το οποίο απορροφάται σε ποσοστό 50%).
Τα τελευταία χρόνια συχνά ακούγεται ότι και τα μεταλλικά νερά περιέχουν ασβέστιο και μάλιστα με υψηλή βιοδιαθεσιμότητα της τάξης του 50%, στο σημείο αυτό όμως χρειάζεται προσοχή: τα ελληνικά εμφιαλωμένα μεταλλικά νερά δεν είναι πλούσια σε ασβέστιο καθώς το ελληνικό υπέδαφος δεν είναι πλούσιο στο μέταλλο αυτό όμως κυκλοφορούν και στο ελληνικό εμπόριο μεταλλικά νερά πλούσια σε ασβέστιο απλά χρειάζεται να είμαστε προσεκτικοί και να διαβάζουμε τις ετικέτες σήμανσης τροφίμων πριν πάρουμε ένα εμφιαλωμένο νερό ως πηγή ασβεστίου.
Τέλος στο εμπόριο κυκλοφορούν εμπλουτισμένα προϊόντα όπως δημητριακά πρωινού, ψωμί τοστ αλλά και χυμοί φρούτων με επιπλέον ασβέστιο που μπορούμε να χρησιμοποιούμε.
Κατά τη διάρκεια της νηστείας ιδιαίτερα ευαισθητοποιημένοι στο θέμα του ασβεστίου θα πρέπει να είναι τα άτομα με οστεοπενία ή οστεοπόρωση τα οποία χρειάζεται να δηλώσουν την επιθυμία τους να νηστεύουν στον θεράποντα ιατρό καθώς και οι ευπαθείς ομάδες του πληθυσμού π.χ. τα παιδιά, οι έφηβοι, οι έγκυες, οι θηλάζουσες και οι υπερήλικες.
Συμβουλεύει η κυρία Αμαλία Τσαγκάρη, Διαιτολόγος – Διατροφολόγος, Γενικό Νοσοκομείο ΚΑΤ
