Μετρήσεις οστικής πυκνότητας. Ότι χρειάζεται να ξέρετε!

Μέτρησεις Οστικής Πυκνότητας. Ότι χρειάζεται να ξέρετε!

Μπορείτε να πληροφορηθείτε για την κατάσταση της οστικής σας υγείας κάνοντας μια μέτρηση οστικής πυκνότητας. Αυτή μπορεί να δείξει αν χρειάζεται να ενδιαφερθείτε για τα οστά σας περισσότερο ή αν έχετε ήδη οστεοπόρωση! Ένα μηχάνημα και ένα λογισμικό στατιστικής επεξεργασίας που χρησιμοποιείται από αυτό, θα μετρήσουν την οστική πυκνότητα των οστών σας σε περιοχές όπως το ισχίο και η οσφυϊκή μοίρα της σπονδυλικής στήλης ή ακόμα και σε άλλη περιοχή του σκελετού σας. Τα αποτελέσματα αυτής της εξέτασης θα δώσουν στον ιατρό σας πολύτιμες πληροφορίες σχετικά με την υγεία του σκελετού σας και θα τον βοηθήσουν να σας συμβουλεύσει κατάλληλα.

Τι μπορεί να κάνει μια μέτρηση οστικής πυκνότητας

Μια μέτρηση οστικής πυκνότητας δείχνει αν κάποιος έχει φυσιολογική οστική πυκνότητα, χαμηλή οστική πυκνότητα ή οστεοπόρωση. Είναι η μόνη μέθοδος που μπορεί να διαγνώσει την οστεοπόρωση. Όσο χαμηλότερη οστική πυκνότητα έχετε τόσο αυξάνεται ο κίνδυνος κατάγματος. Μια τέτοια εξέταση θα βοηθήσει εσάς και τον ιατρό σας να :

• μάθετε αν έχετε αδύναμα και εύθραυστα οστά, προτού υποστείτε κάταγμα,
• εκτιμήσετε τον κίνδυνο κατάγματος οστού στο μέλλον,
• εκτιμήσετε αν η οστική σας μάζα βελτιώνεται, μένει στα ίδια επίπεδα ή χειροτερεύει,
• εκτιμήσετε την αποτελεσματικότητα της φαρμακευτικής αγωγής που λαμβάνετε και να πάρετε αποφάσεις για την συνέχιση, διακοπή ή τροποποίησή της,
• εάθετε αν έχετε οστεοπόρωση όταν προηγουμένως είχατε υποστεί ένα κάταγμα.

Ποιός πρέπει να υποβληθεί σε μια τέτοια εξέταση ;

Συστήνεται η διενέργεια μέτρησης οστικής πυκνότητας σε:

• γυναίκες άνω των 65 ετών,
• άνδρες άνω των 70 ετών,
• άτομα που έχουν υποστεί κάταγμα σε ηλικία άνω των 50 ετών,
• γυναίκες σε εμμηνόπαυση με παράγοντες κινδύνου,
• μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες κάτω των 65 ετών με παράγοντες κινδύνου,
• άνδρες 50 έως 69 ετών με παράγοντες κινδύνου,

Επίσης, μπορεί να απαιτηθεί να γίνει μέτρηση στις παρακάτω περιπτώσεις :

• ακτινογραφία σπονδυλικής στήλης με εμφανές κάταγμα ή απώλεια οστικής πυκνότητας,
• εμμένον άλγος στην πλάτη ή οσφυϊκή χώρα με πιθανό κάταγμα στην σπονδυλική στήλη,
• απώλεια ύψους άνω των 1,3 εκατοστών μέσα σε χρονικό διάστημα ενός έτους,
• συνολική απώλεια ύψους άνω των 4 εκατοστών (από το αρχικό ανάστημα του ατόμου).

Που θα κάνετε την μέτρηση της οστικής πυκνότητας

Τα περισσότερα νοσηλευτικά ιδρύματα παρέχουν τη δυνατότητα για μέτρηση με τη μέθοδο DXA. Υπάρχουν και πολλά ιδιωτικά ακτινολογικά διαγνωστικά κέντρα που παρέχουν ανάλογες υπηρεσίες όπως και ιδιωτικά νοσηλευτικά ιδρύματα. Τέλος, και τα εξωτερικά ιατρεία ορισμένων ασφαλιστικών οργανισμών διαθέτουν ανάλογα τμήματα. Ρωτήστε τον ιατρό σας να σας κατευθύνει περί αυτού, ενώ όταν κλείσετε το ραντεβού για την εξέταση σας καλύτερα να έχετε το παραπεμπτικό από τον ιατρό που σας συνέστησε τη μέτρηση καθώς και ένα σύντομο ιατρικό ιστορικό.

Πόσο συχνά επαναλαμβάνεται μια μέτρηση οστικής πυκνότητας;

Ασθενείς που λαμβάνουν φαρμακευτική αγωγή για οστεοπόρωση θα πρέπει να επαναλαμβάνουν την μέτρηση οστικής πυκνότητας- εάν είναι δυνατό στο ίδιο διαγνωστικό κέντρο και σίγουρα στην ίδια περιοχή σώματος- κάθε ένα με δύο έτη. Συστήνεται η επανάληψη της μέτρησης κάθε έτος, όταν συνταγογραφείται ένα νέο φαρμακευτικό σκεύασμα για την οστεοπόρωση.

Κατανοώντας την Μέτρηση Οστικής Πυκνότητας

Τα αποτελέσματα μιας μέτρησης οστικής πυκνότητας εκτιμώνται με τη χρήση των T-scores. Το T-score είναι μια ένδειξη για το πόσο υψηλότερη ή χαμηλότερη είναι η οστική σου πυκνότητα από την πυκνότητα οστού ενός υγιούς 30χρονου ενήλικα. Ο ιατρός συνήθως εκτιμά το χαμηλότερο T-score για να σας συμβουλέψει αν έχετε ή όχι οστεοπόρωση.

Παρακάτω αναφέρονται οι τρεις βασικές κατηγορίες κατάταξης των ασθενών ανάλογα με το T-score , σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας

~ Φυσιολογική οστική πυκνότητα:

Οι περισσότεροι άνθρωποι με φυσιολογική οστική πυκνότητα (αυτοί με T-score -1 και υψηλότερο στην διενεργηθείσα εξέταση).

~ Χαμηλή οστική πυκνότητα (οστεοπενία):

Όσοι έχουν T-score από -1 έως -2,5 ανήκουν σε αυτή την κατηγορία.

~ Οστεοπόρωση:

Όλοι οι ασθενείς με T-score -2,5 και μικρότερο θεωρούνται οστεοπορωτικοί.

ΠΡΟΣΟΧΗ: Ο ορισμός της οστεοπόρωσης σύμφωνα με τα T – scores έχει εφαρμογή μόνο στις γυναίκες μετά την εμμηνόπαυση και στους άνδρες >50 ετών.

Τι συμβαίνει με την περίπτωση της χαμηλής οστικής μάζας;

Οστεοπενία

Μια μέτρηση οστικής πυκνότητας δείχνει αν κάποιος έχει φυσιολογική οστική πυκνότητα, χαμηλή οστική πυκνότητα ή οστεοπόρωση. Όταν ο ιατρός σας αναφέρει ότι έχετε οστεοπενία, σημαίνει ότι η οστική σας πυκνότητα είναι χαμηλή αλλά όχι σε τόσο χαμηλό επίπεδο ώστε να έχετε οστεοπόρωση. Ο ορθότερος όρος περιγραφής είναι πάντως «χαμηλή οστική πυκνότητα». Ακόμα και όταν έχετε χαμηλή οστική πυκνότητα, η οστική σας πυκνότητα μπορεί να είναι φυσιολογική για τα δικά σας δεδομένα.

Το αποτέλεσμα μιας μέτρησης οστικής πυκνότητας παρέχει συνήθως μια τιμή σε μια κλίμακα που ονομάζεται T-score. Ένα T-score μεταξύ -1 και -2,5 σημαίνει ότι έχετε χαμηλή οστική πυκνότητα. Ένα άτομο με T-score -2,2 έχει χαμηλότερη οστική πυκνότητα από ένα άλλο με T-score -1,2 ή -0,8.

Αν πληροφορηθείτε ότι έχετε χαμηλή οστική πυκνότητα (οστεοπενία) δεν σημαίνει απαραίτητα ότι χάνετε οστική μάζα. Μπορεί να ανήκετε στην κατηγορία των ανθρώπων που η οστική τους πυκνότητα ήταν πάντοτε κάτω του μετρίου. Σε αυτή την κατηγορία ανήκουν άτομα που δεν είχαν ποτέ φυσιολογική οστική πυκνότητα για διάφορους λόγους όπως γενετικούς (κληρονομικότητα-γονίδια), σωματότυπος ή συγκεκριμένες ιατρικές καταστάσεις και νοσήματα. Επίσης, όσο μεγαλώνετε, τόσο αυξάνεται η πιθανότητα να έχετε χαμηλή οστική πυκνότητα.

Μόνο μετά τη 2^η μέτρηση οστικής μάζας μπορείτε να γνωρίζετε αν έχετε απώλεια οστού. Ο ιατρός σας θα συγκρίνει τις δύο μετρήσεις και θα αποφανθεί αν όντως χάνετε οστική μάζα ή αυτή είναι σταθερή. Μερικές φορές μπορεί να χρειαστεί και 3^η και 4^η μέτρηση ώστε να βεβαιωθείτε. Οι μικρές αποκλίσεις δεν αποτελούν εχέγγυο απώλειας ή όχι οστικής μάζας.

Η οστεοπενία δεν είναι νόσος. Σημαίνει όμως ότι έχετε μεγαλύτερο κίνδυνο να εκδηλώσετε οστεοπόρωση αν χάνετε οστική μάζα στο μέλλον. Αυτό συμβαίνει επειδή θα έχετε λιγότερη οστική μάζα για να χάσετε. Όταν οι άνθρωποι με οστεοπενία αρχίζουν να έχουν μεγαλύτερη απώλεια οστικής πυκνότητας, τότε εμφανίζουν μεγαλύτερο κίνδυνο για κάταγμα, συγκριτικά με τον κίνδυνο που εμφανίζουν όσοι δεν έχουν οστεοπενία.

Παράγοντες κινδύνου:

Κάποιοι άνθρωποι έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα να αναπτύξουν οστεοπόρωση από άλλους. Ορισμένοι παράγοντες αυξάνουν αυτή την πιθανότητα και ονομάζονται «παράγοντες κινδύνου». Αυτοί περιλαμβάνουν :

• Θήλυ φύλο
• Μεγαλύτερη ηλικία
• Οικογενειακό ιστορικό οστεοπόρωσης ή κατάγματος
• Λεπτός και χαμηλού αναστήματος σωματότυπος
• Ιστορικό κατάγματος
• Χαμηλά επίπεδα ορμονών του φύλου
  • Χαμηλά επίπεδα οιστρογόνων στις γυναίκες (συμπεριλαμβανόμενης της εμμηνόπαυσης)
  • Αμηνόρροια (απουσία εμμήνου ρύσεως)
  • Χαμηλά επίπεδα τεστοστερόνης και οιστρογόνων στους άνδρες
• Διατροφικές συνήθειες
  • Χαμηλή πρόσληψη ασβεστίου
  • Χαμηλή πρόσληψη βιταμίνης D
  • Υπερβολική κατανάλωση πρωτεϊνών, νατρίου και καφεΐνης
• Καθιστικός τρόπος ζωής (απουσία αθλητικής δραστηριότητας)
• Κάπνισμα
• Υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ
• Μερικά φαρμακευτικά σκευάσματα (πχ κορτικοστεροειδή, αντισυλληπτικά)
• Μερικά νοσήματα όπως ρευματοειδής αρθρίτιδα, νευρογενής ανορεξία, γαστρεντερικές διαταραχές και άλλα

Μην αμελείτε!

Η πρόληψη είναι η καλύτερη θεραπεία, κάντε σήμερα μια μέτρηση!