Σύσταση σώματος
Η σύσταση του ανθρώπινου σώματος αντανακλά το επίπεδο της υγείας του οργανισμού. Η ανάλυση της σύστασης του σώματος σκοπεύει στο προσδιορισμό του μυϊκού, του λιπώδους και του οστίτη ιστού.
Η παρακολούθηση των αλλαγών στη σύσταση του σώματος κρίνεται απαραίτητη για την αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας διαφόρων περιβαλλοντικών παραγόντων, όπως είναι ένα εξατομικευμένο πρόγραμμα διατροφής ή/και άσκησης για τη μείωση του λιπώδους ιστού ή μια θεραπευτική αγωγή για την παρεμπόδιση εμφάνισης οστεοπόρωσης σε γυναίκες με οστεοπενία.
Λιπώδης ιστός
Για να προσδιορίσουμε και να μελετήσουμε τον λιπώδη ιστό του σώματος κρίνεται απαραίτητο να γνωρίζουμε σε τι ακριβώς αναφερόμαστε! Αξίζει να αναφερθεί ότι η λιπώδης μάζα του σώματος περιλαμβάνει το «απαραίτητο» και το «αποθηκευτικό» λίπος. Το «απαραίτητο» λίπος είναι αναγκαίο για κύριες δομές του οργανισμού όπως είναι ο εγκέφαλος, ο μυελός των οστών, οι μαστικοί αδένες.
Το «αποθηκευτικό» λίπος αντιπροσωπεύει το πλεόνασμα ενέργειας του οργανισμού με κύρια περιοχή αποθήκευσής του σε έναν υγιή ενήλικα το λιπώδη ιστό!
Η ζωτική σημασία του «απαραίτητου» λίπους αλλά και η σπουδαιότητα του «αποθηκευτικού» λίπους για τη φυσιολογική λειτουργία του σώματος, ορίζουν τα επιθυμητά ποσοστά της λιπώδης μάζας σε αυτό. Τα ποσοστά αυτά διαφοροποιούνται ανάλογα με το φύλο και την ηλικία. Τα επιθυμητά όρια για τους ενήλικες άντρες είναι 13-20% ενώ για τις ενήλικες γυναίκες είναι 23-30%.
Αυξημένος Λιπώδης Ιστός
Το υπερβάλλον βάρος και η παχυσαρκία, δηλαδή η αυξημένη συγκέντρωση λιπώδους ιστού στο σώμα, αποτελεί ένα σοβαρό πρόβλημα υγείας, καθώς αποτελεί παράγοντα κινδύνου για πολλές καταστάσεις επικίνδυνες για την υγεία όπως είναι τα καρδιαγγειακά προβλήματα, η υπέρταση, ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2 κ.α.
Σε αντίθεση με τις παραπάνω επιπτώσεις της αυξημένης συγκέντρωσης του λιπώδους ιστού, το μεγαλύτερο σωματικό βάρος φαίνεται να μειώνει τον κίνδυνο εμφάνισης οστεοπόρωσης. Η θετική αυτή επίδραση οφείλεται και σε ορμονικούς παράγοντες που οφείλονται στο λιπώδη ιστό αλλά και στο ότι το επιπλέον βάρος ωθεί τα οστά να αυξήσουν τη πυκνότητά τους για να υποστηρίξουν το βάρος τους.
Η επίτευξη και η διατήρηση ενός υγιούς σωματικού βάρος πρέπει να γίνεται πάντα με προσοχή, γιατί τα άτομα που έχουν χάσει βάρος έχουν μεγαλύτερη απώλεια οστικής πυκνότητας σε σχέση με τα άτομα που δεν έχουν χάσει, άρα βρίσκονται σε μεγαλύτερο κίνδυνο εμφάνισης οστεοπόρωσης.
Μειωμένος Λιπώδης Ιστός
Σε μια εποχή όπου τα πρότυπα των μέσων μαζικής ενημέρωσης είναι αρκετές φορές ελλιποβαρή, ο ευάλωτος πληθυσμός στα πρότυπα αυτά πρέπει να γνωρίζει ότι η δραματική μείωση του συνολικού βάρους, δηλαδή του μυϊκού και του λιπώδους ιστού μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρά προβλήματα υγείας ακόμα και στο θάνατο.
Η έλλειψη βάρους μπορεί να επηρεάσει αρνητικά και τον οστίτη ιστό οδηγώντας στην εμφάνιση οστεοπόρωσης. Επίσης, οι ελλιποβαρείς γυναίκες μπορούν να χάσουν την περίοδό τους, αυξάνοντας έτσι τον κίνδυνο για εμφάνιση οστεοπόρωσης. Σε ελλιποβαρείς ανθρώπους η αύξηση του βάρους τους μπορεί να βοηθήσει στην πρόληψη της οστεοπόρωσης.
Σε καμιά περίπτωση όμως δεν συστήνεται η μη ελεγχόμενη αύξηση του βάρους, γιατί αυτή μπορεί να οδηγήσει στην αύξηση του λιπώδους ιστού με τις επακόλουθες δυσμενείς επιπτώσεις στην υγεία.
Συμπερασματικά, προτείνεται ο έλεγχος του σωματικού βάρους και η διατήρησή του σε φυσιολογικά επίπεδα. Ένα ισορροπημένο πρόγραμμα διατροφής και άσκησης μπορεί να βοηθήσει στη μείωση του λιπώδους ιστού, στη διατήρηση του μυϊκού ιστού και σε όσο το δυνατόν λιγότερη απώλεια στην οστική πυκνότητα.
Ισορροπημένο πρόγραμμα διατροφής είναι το πρόγραμμα που σας ταιριάζει και θα σας βοηθήσει να χάσετε ή να αυξήσετε το βάρος, υιοθετώντας διατροφικές συνήθειες, οι οποίες μακροπρόθεσμα θα σας βοηθήσουν στη διατήρησή του.
ΜΕΤΡΗΣΗ ΤΗΣ ΣΥΣΤΑΣΗΣ ΣΩΜΑΤΟΣ – ΛΙΠΟΜΕΤΡΗΣΗ
Η μέτρηση του συνολικού σωματικού βάρους είναι από μόνο του μικρής σημασίας. Ο στόχος ενός ισορροπημένου προγράμματος διατροφής ή/και άσκησης δεν είναι μόνο η μείωση του συνολικού σωματικού βάρους αλλά και η μείωση του λιπώδους ιστού με όσο το δυνατόν καλύτερη διατήρηση του μυϊκού ιστού.
Για το προσδιορισμό της σύστασης του σώματος, η λιπομέτρηση αποτελεί μια αξιόπιστη διαδικασία, μέσα από την οποία έχουμε μια πραγματική εικόνα της λιπώδους και της μυϊκής μάζας του σώματος καθώς και των υγρών αυτού.
Δηλαδή μέσα από τη λιπομέτρηση μπορεί να προσδιοριστεί σε τι ποσοστό επί του βάρους συμμετέχει η λιπώδης μάζα, η μυϊκή μάζα και τα υγρά σώματος, όπως επίσης και να οριοθετηθεί η απαιτούμενη για την υγεία σύσταση αυτού.
Η επανάληψη της λιπομέτρησης, μετά από την παρέμβαση περιβαλλοντικών παραγόντων (διατροφή, άσκηση), μπορεί να φανερώσει τις αλλαγές στη σύσταση του σώματος και να σας βοηθήσει να μάθετε εάν το πρόγραμμα διατροφής ή/και άσκησης που ακολουθείτε είναι αποτελεσματικό.
Συμβουλεύει η κα Βασιλική Καριακλή, Διαιτολόγος – Διατροφολόγος
