Ινομυαλγία: ποιός ο ρόλος της ψυχολογίας;
Τι είναι η ινομυαλγία;
Η ινομυαλγία είναι μια ασθένεια ή καλύτερα ένα σύνδρομο, δηλαδή ένα σύνολο συμπτωμάτων, με χαρακτηριστικό τον διάχυτο πόνο σε πολλά σημεία του σώματος. Υπολογίζεται οτι μπορεί να προσβάλλει 2-8% του πληθυσμού, και ειδικότερα τις γυναίκες (το 90% των πασχόντων είναι γυναίκες άνω των 40 ετών).
Τι συμπτώματα έχει η ινομυαλγία;
Η ινομυαλγία εκδηλώνεται κυρίως με πόνο σε συγκεκριμένα σημεία του σώματος ή πόνο διάχυτο στο σώμα. Παράλληλα συμπτώματα είναι:
- Η αίσθηση υπερβολικής κόπωσης (Σύνδρομο Χρόνιας Κόπωσης)
- Διαταραχή ύπνου
- Ευερέθιστο έντερο, στομαχικό άλγος
- Κεφαλαλγίες (τάσεως, ημικρανίες)
- Ξηροστομία
- Ξηροδερμία
- Ρινίτιδα
- Δυσκαταποσία
- Συχνοουρία, δυσουρία, αυξημένη έπειξη για ούρηση
- Δυσμηνόρροια, προεμμηνορυσιακή επιδείνωση συμπτωμάτων
Ένα αλλο χαρακτηριστικί είναι οι διαταραχή στις γνωστικές λειτουργίες, όπως π.. αίσθηση απώλειας μνήμης, δυσκολία συγκέντρωσης, δυσκολία στην χρήση της γλώσσας κλπ. Αυτό ονομάζεται “fibrofog” (=ινομίχλη).
Από τι επηρεάζεται η ινομυαλγία;
Κάποια χαρακτηριστικά του ινομυαλγικού πόνου είναι ότι δύναται να αλλάζει επίκεντρο στο σώμα (μεταναστευτικός) και μπορεί να επιδεινώνεται υπό τις παρακάτω συνθήκες :
• πρωινές ώρες
• ψύχος / υγρασία
• κακός ύπνος
• ψυχική ή και σωματική καταπόνηση
• έντονη σωματική άσκηση ή και σωματική αδράνεια
• αγχωτικές ή στρεσογόνες καταστάσεις.
Συνδυάζεται η ινομυαλγία με την κατάθλιψη;
Ναι είναι συχνή η συνύπαρξη της ινομυαλγίας με την κατάθλιψη αλλά και τις αγχώδεις διαταραχές. Βέβαια συμβαίνει και να υπάρχει η ινομυαλγία αυτούσια, χωρίς συννοσηρότητα. Η ινομυαλγίαχαρακτηρίζεται ως μια σωματόμορφη διαταραχή με την έννοια ότι μιλάμε, κυρίως, για εκδήλωση σωματικών συμπτωμάτων. Αρκεί να σημειωθεί ότι παρατηρείται συννοσηρότητα και με άλλες ιατρικές παθήσεις όπως οι παθήσεις του θυρεοειδή, ο συστηματικός ερυθηματώδης λύκος, η ρευματοειδής αρθρίτιδα κ.α.
Πως προκαλείται;
Υπάρχουν διάφορες με την έρευνα να είναι πάντα σε εξέλιξη. Η βασική νευροβιολογική θεωρία που εμπλέκεται μάλιστα και γενικά σε διαταραχές σωματικών συμπτωμάτων με επίκεντρο τον πόνο είναι η λεγόμενη «κεντρική και περιφερική ευαισθητοποίηση». Προκειται για την κεντρική ευαισθητοποίηση που έχει να κάνει με ερεθίσματα πόνου χαμηλής έντασης τα οποία μέσω αλλαγών στις νευροδιαβιβαστικές οδούς του νωτιαίου μυελού, καταλήγουν σε αυξημένο αλγαισθητικό σήμα στον εγκέφαλο, ενώ παράλληλα η περιφερική ευαισθητοποίηση έχει να κάνει με μείωση στον ουδό (όριο) του σήματος που πιάνουν οι υποδοχείς του άλγους στο δέρμα, στους μύες και στις αρθρώσεις. Έτσι αυτοί οι δύο μηχανισμοί αλληλοεπηρεάζονται και πυροδοτούνται από επαναλαμβανόμενη τοπική ιστική βλάβη ή/και μυική τάση λόγω φλεγμονής ή τραυματισμών, από παρατεταμένη αδράνεια, καθώς και από έντονο στρες. Όλα αυτά οδηγούν στην υπεραλγησία (μικρό ερέθισμα → μεγάλος πόνος ή ακόμα και η αλλοδυνία (πόνος από μη αλγογόνο ερέθισμα).
Βοηθούν τα αντικαταθλιπτικά χάπια;
Μελέτες δείχνουν πως τα αντικαταθλιπτικά φάρμακα που επηρεάζουν θετικά τη σεροτονίνη, τη νοραδρεναλίνη και την ντοπαμίνη έχουν ευνοική επίδραση στις διαταραχές πόνου και στην ινομυαλγία. Υψηλότερη αποτελεσματικότητα έχουν οι SNRIs όπως η ντουλοξετίνη και η βενλαφαξίνη.
Ποια ψυχοθεραπευτική μέθοδος έχει αποτελέσματα;
Η γνωσιακή συμπεριφορική θεραπεία (CBT) εφαρμόζεται με υπαρκτά ποσοστά επιτυχίας και στην ινομυαλγία. Η μέθοδος εστιάζει στο ότι ο πόνος είναι ένα σωματικό σύμπτωμα πάνω στο οποίο «οικοδομούνται» μια σειρά από συναισθήματα, όπως το άγχος, καθώς και πολλαπλές αρνητικές σκέψεις και πεποιθήσεις. Έτσι ο θεραπευόμενος μαθαίνει να ερμηνεύει τον πόνο. Ο τρόπος που ερμηνεύεται ο πόνος καθώς και οι διάφορες συμπεριφορές αποφυγής που προκαλεί αποτελούν στόχους της CBT. Ο θεραπευόμενος μαθαίνει επίσης τεχνικές χαλάρωσης όπως η προοδευτική μυική χαλάρωση (progressive muscle relaxation, PMR), η νοερή αναπαράσταση και η εκπαίδευση στη διαφραγματική αναπνοή. Σύγχρονες μελέτες δείχνουν πως η ινομυαλγία συνδυάζεται με άλυτα συναισθηματικά ζητήματα. Η ψυχθεραπεία βοηθάει να έρθουν αυτά στην επιφάνεια και να λυθούν ώστε ο ασθενής να μην σωματοποιεί το άγχος, την στεναχώρια και τον θυμό του. Η μέθοδος ΕΑΕΤ (emotional awareness and expression therapy ) είναι πλέον ενδεδειγμένη για την αντιμετώπιση της ινομυαλγίας και εφαρμόζεται από συγκεκριμένους ψυχοθεραπευτές.
Τι πρέπει να κάνω;
Αρχικά θα πρέπει να έχω μια σωστή διάγνωση στα χέρια μου και να σταματήσω να επισκέπτομαι γιατρούς διαφόρων ειδικοτήτων γιατί δεν με ικανοποιεί η απάντηση «δεν υπάρχουν παθολογικά είναι, είναι ψυχολογικό».
Με την αποδοχή της ινομυαλγίας, η επίσκεψη σε έναν ειδικό ψυχολόγο που γνωρίζει την πάθηση και την θεραπεία, μπορώ να έχω άμεσα αποτελέσματα.
Συμβουλεύει η Δρ. Αναστασία Κοτσοπούλου είναι επιστημονική συνεργάτης του Συλλόγου Πεταλούδα και διευθύντρια του Σύγχρονου Κέντρου Υποστήριξης Εκπαίδευσης Έρευνας και Εποπτείας.
Στρ. Αλ. Παπάγου 97, Αγιος Δημήτριος
Τηλ 6942710527
www. Psychologikokentro.gr
