Η αξία της ντομάτας

Η τομάτα είναι ιδιαίτερα δημοφιλής στην Ελλάδα και χρησιμοποιείται με ποικίλους τρόπους στη μαγειρική. Επιπλέον, η τομάτα είναι ένα τρόφιμο με υψηλή διατροφική αξία.

Ως εκπρόσωπος των λαχανικών, δεν περιέχει καθόλου λίπος και χοληστερόλη, ενώ περιέχει υψηλές ποσότητες καλίου και βιταμίνης C, όπως και φυτικές ίνες. Το βασικό όμως χαρακτηριστικό της είναι η υψηλή της περιεκτικότητα σε καροτενοειδή, κυριότερο εκ των οποίων το λυκοπένιο.

Τα καροτενοειδή είναι μορφές προβιταμίνης Α και σε αυτά οφείλεται το κόκκινο χρώμα της. Τα καροτενοειδή ασκούν δράσεις παρόμοιες με τη βιταμίνη Α στον οργανισμό και σε αντίθεση με αυτή δεν εμφανίζουν τοξικότητα.

Η τομάτα αποτελεί τη βασική πηγή λυκοπενίου στη διατροφή και περιέχει μικρές ποσότητες β-καροτενίου. Το μαγείρεμα με έλαια και η μετατροπή της τομάτας στα προϊόντα της πχ πουρές, πολτός, χυμός αυξάνουν τη βιοδιαθεσιμότητα και την απορρόφηση των καροτενοειδών από τα τελευταία (πίνακας 1).

Τα καροτενοειδή αποτελούν αντικείμενο μελετών τα τελευταία έτη. Από τις πιο σημαντικές τους ιδιότητες είναι η ικανότητα εξουδετέρωσης ελευθέρων ριζών.

Ως αντιοξειδωτικοί, όπως και αντιφλεγμονώδεις παράγοντες, φαίνεται να έχουν προστατευτική δράση στις καρδιαγγειακές παθήσεις. Πλήθος μελετών δείχνουν ότι άτομα που η δίαιτα τους είναι πλούσια σε λυκοπένιο πιθανώς να έχουν μειωμένο κίνδυνο για ανάπτυξη καρδιαγγειακών παθήσεων. Άλλωστε, το ίδιο αποτέλεσμα φαίνεται να έχει και η αυξημένη πρόσληψη β-καροτενίου.

Μια εξίσου σημαντική ιδιότητα των καροτενοειδών είναι η αντικαρκινική δράση, λόγω της ικανότητας αναστολής της ανάπτυξης και του πολλαπλασιασμού καρκινικών κυττάρων.

Αυξημένη διατροφική πρόσληψη λυκοπενίου φαίνεται να έχει ισχυρή προστατευτική δράση και μειωμένο κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνων κυρίως του οισοφάγου, του στομάχου, της ουροδόχου κύστης, του μαστού και του προστάτη. Το β-καροτένιο σχετίζεται όμοια με μείωση του κινδύνου για διάφορες μορφές καρκίνου κυριότερα του καρκίνου του πνεύμονα.

Συνοψίζοντας, η τομάτα είναι ένα τρόφιμο πλούσιο σε συστατικά που σχετίζονται με την υγεία. Υψηλή κατανάλωσή της και κυρίως των προϊόντων αυτής συμβάλλει στην πρόληψη διαφόρων νοσημάτων. Συνεπώς πρέπει να αποτελεί αναπόσπαστο μέρος μιας διατροφής ισορροπημένης και πλούσιας σε ποικιλία λαχανικών.

ΠΙΝΑΚΑΣ 1: Περιεκτικότητα προϊόντων τομάτας σε λυκοπένιο

Συμβουλεύει η κα Μαρία Σταθοπούλου, Διαιτολόγος – Διατροφολόγος