Γιατί πρέπει να εμβολιαζόμαστε;!
Γιατί θεωρείται τόσο απαραίτητο να εμβολιαζόμαστε; Μήπως τα εμβόλια που κάνουμε στα παιδιά μας αφορούν ασθένειες που δεν μας απειλούν πια όπως ο τέτανος, η διφθερίτιδα και η πολιομυελίτιδα;
Ο βασικός εμβολιασμών παιδιών και ενηλίκων είναι απολύτως απαραίτητος, καθώς προστατεύει από ασθένειες με δυνητικά σοβαρές επιπλοκές, μέχρι και θάνατο. Το γεγονός ότι δεν προσβάλλονται πιά από αυτές τις ασθένειες μεγάλες μερίδες πληθυσμού, όπως συνέβαινε στο παρελθόν, δεν οφείλεται στην εξάλειψη των παθογόνων παραγόντων, αλλά στην μαζική ανοσία των ατόμων και των κοινοτήτων, η οποία εμποδίζει την εμφάνιση και την εξάπλωσή τους. Χαρακτηριστικό είναι ότι σε περιοχές του κόσμου με ανεπαρκή προγράμματα εμβολιασμού και ανεπαρκείς ιατρικές δομές, όπως η υποσαχάρια Αφρική, οι νόσοι αυτοί παραμένουν, θέτοντας σε κίνδυνο άτομα όλων των ηλικιών.
Γιατί πρέπει να κάνω εμβόλια στο παιδί μου, αφού οι υπόλοιποι στον περίγυρό του είναι εμβολιασμένοι;
Οι πιθανότητες ενός παιδιού να προσβληθεί από κάποια νόσο κατά της οποίας έχουν εμβολιαστεί όλοι οι υπόλοιποι (οπότε ουσιαστικά δεν υφίσταται στο περιβάλλον του) είναι ελάχιστες. Εάν όμως αυξηθεί το ποσοστό των ανεμβολίαστων ατόμων, αυξάνεται και η πιθανότητα εξάπλωσης εξαιρετικά μεταδοτικών νόσων, όπως συνέβη πολύ πρόσφατα με την ιλαρά στην Ευρώπη. Ανάλογη περίπτωση υπήρξε στις ΗΠΑ μεταξύ 1989 – 1991, επίσης με επιδημία ιλαράς. Ο μειωμένος αριθμός των εμβολιασμένων παιδιών προσχολικής ηλικίας αύξησε κατακόρυφα τα κρούσματα ιλαράς, όπως και τους θανάτους και τις μόνιμες εγκεφαλικές βλάβες.
Στην περίπτωση που κολλήσουμε μία τέτοια αρρώστια δεν θα μπορούσε να το αντιμετωπίσει μόνος του ο οργανισμός μας; Παλιότερα οι άνθρωποι δεν έκαναν τόσα εμβόλια κι όμως επιβίωναν.
Αυτό ενδέχεται να συμβεί, ωστόσο υπάρχει αυξημένος κίνδυνος επιπλοκών. Η θνησιμότητα της ιλαράς στις αναπτυγμένες χώρες είναι ~ 1 / 1000. Στην υποσαχάρια Αφρική, η θνησιμότητα είναι 10%. Σε περιπτώσεις με επιπλοκές, το ποσοστό μπορεί να ανέλθει σε 20-30%. Στα τελευταία 150 χρόνια, έχει υπολογιστεί ότι η ιλαρά έχει σκοτώσει περίπου 200 εκατομμύρια ανθρώπους σε όλο τον κόσμο. Κάποιοι άνθρωποι όντως θα επιβιώσουν και χωρίς να έχουν εμβολιαστεί, αλλά όχι όλοι.
Τι περιέχει μέσα ένα εμβόλιο;
Ένα εμβόλιο μπορεί να περιέχει:
- Αδρανοποιημένους μικροοργανισμούς, οι οποίοι έχουν υποστεί διάφορες επεξεργασίες ώστε να είναι ικανοί να κινητοποιήσουν την παραγωγή αντισωμάτων χωρίς να είναι πιά παθογόνοι.
- Ζώντες εξασθενημένους μικροοργανισμούς, οι οποίοι είναι λιγότερο επικίνδυνοι από τους αντίστοιχους που συναντάμε στην φύση.
- Τμήματα μικροοργανισμών, που μπορούν επίσης να διεγείρουν το ανοσοποιητικό σύστημα ώστε να παραχθούν αντισώματα.
- Ουσίες οι οποίες ενισχύουν την ανοσολογική απόκριση και άρα την παραγωγή αντισωμάτων από τον οργανισμό.
Τα εμβόλια έχουν παρενέργειες;
Η κυκλοφορία των εμβολίων επιτρέπεται εφόσον διασφαλιστεί ότι πληρούνται προδιαγραφές ασφάλειας και ποιότητας, όπως αυτές ορίζονται από τους αρμόδιους εθνικούς και διεθνείς οργανισμούς (WHO, FDA, ΕΟΦ).
Όπως συμβαίνει με όλα τα φάρμακα, έτσι και μετά από ένα εμβόλιο υπάρχει πιθανότητα να εμφανιστούν ανεπιθύμητες ενέργειες. Εάν εμφανιστούν, είναι συνήθως ήπιες και εξαρτώνται από το εμβόλιο που χορηγήθηκε. Κάποιες από αυτές είναι: πυρετός, πόνος γύρω από την περιοχή του εμβολίου, μυικοί πόνοι ή αλλεργικές αντιδράσεις. Σοβαρές παρενέργειες είναι εξαιρετικά σπάνιες. Τόσο στην Ελλάδα, όσο και διεθνώς, υπάρχει συνεχής και αυστηρή καταγραφή των ανεπιθύμητων ενεργειών των εμβολίων.
Είναι ασφαλές κάποιος να κάνει περισσότερα του ενός εμβόλια ταυτόχρονα;
Είναι επιστημονικά αποδεδειγμένο ότι η ταυτόχρονη χορήγηση εμβολίων δεν επιβαρύνει το ανοσοποιητικό σύστημα του παιδιού ή του ενήλικα, ενώ δεν επηρεάζεται η αποτελεσματικότητα του κάθε μεμονωμένου εμβολίου. Με αυτόν τον τρόπο εξασφαλίζεται καλύτερη συμμόρφωση στο πρόγραμμα εμβολιασμού. Για το ποια εμβόλια μπορούν να χορηγηθούν ταυτόχρονα και πότε, θα αποφασίσει ο γιατρός σας.
Είναι αλήθεια ότι τα εμβόλια σχετίζονται με τον αυτισμό;
Όχι.
Στο παρελθόν υπήρξε συζήτηση για το εμβόλιο MMR (ιλαράς – ερυθράς – παρωτίτιδας) η οποία ξεκίνησε το 1998, όταν ο βρετανός ερευνητής Wakefield δημοσίευσε ένα άρθρο στο οποίο συνέδεε τον αυτισμό με το συγκεκριμένο εμβόλιο (με δείγμα μόλις 12 παιδιών). Εξετάσθηκε κατόπιν η πιθανή σύνδεση, χωρίς να καταφέρει να αποδειχθεί. Τελικά, έρευνα για το αρχικό άρθρο αποκάλυψε μεθοδολογικά προβλήματα με αποτέλεσμα να αποσυρθεί. Να σημειωθεί ότι την ίδια εποχή υπήρξε αύξηση των διεγνωσμένων κρουσμάτων αυτισμού εξ αιτίας της διεύρυνσης των διαγνωστικών κριτηρίων και ότι το εμβόλιο της ιλαράς χορηγείται από το 1963, ενώ το MMR από το 1971.
Τι γίνεται εάν ξεχαστεί μια επαναληπτική δόση;
Συνήθως συνεχίζονται κανονικά οι δόσεις που υπολείπονται χωρίς να χάνεται η αξία των προηγούμενων δόσεων. Το χρονοδιάγραμμα που θα εφαρμοστεί καθορίζεται σε συνεργασία με τον παιδίατρο.
Ποιος είναι ο καλύτερος τρόπος να ενημερωνόμαστε για οτιδήποτε καινούριο σχετικά με τα εμβόλια που κυκλοφορούν;
Ο πιο ασφαλής και αξιόπιστος τρόπος ενημέρωσης του κοινού, όχι μόνο για τα εμβόλια αλλά και για θέματα υγείας γενικότερα, είναι η απευθείας συζήτηση με τον γιατρό του. Οποιαδήποτε πληροφορία προέρχεται από άλλη πηγή (πχ. άρθρα που κυκλοφορούν στο διαδίκτυο) θα πρέπει πρώτα να εξετάζεται όσον αφορά την επιστημονική πηγή της.
Συμβουλεύει:
Ελένη Πολυδώρου
Παιδίατρος
