Συμβουλεύει ο κος Χρήστος Κομισόπουλος, Φυσικοθεραπευτής
Πού οφείλεται ο πόνος στον ώμο και πώς εμφανίζεται;
Ο ώμος είναι μια άρθρωση, από τις πιο κινητικές και ευκίνητες αρθρώσεις στο ανθρώπινο σώμα. Στον ώμο αρθρώνονται, ενώνονται η ωμοπλάτη και το βραχιόνιο οστό, (το «μπράτσο» μας), και συμμετέχει στις κινήσεις τους λειτουργικά η κλείδα, που ενώνεται με την ωμοπλάτη. Το σύνολο αυτό, που λέγεται «ωμική ζώνη» κινεί και στηρίζει το άνω άκρο. Επίσης συνδέει το άνω άκρο με τον κορμό, οστικά μέσω της άρθρωσης της κλείδας με το στέρνο στον θώρακα και μυϊκά μέσω των μυών της ωμοπλάτης. Στην τελευταία αυτή μυϊκή σύνδεση εμπλέκεται κι ο κορμός κι η σπονδυλική στήλη, συγκεκριμένα η κεφαλή, ο αυχένας κιι ο θώρακας. Η άρθρωση αυτή έχει δε ένα χαρακτηριστικό, γι’ αυτό το αναφέρουμε έτσι, είναι μυο-εξαρτώμενη, δηλ. η σταθερότητα της δεν εξαρτάται τόσο από την συνάφεια των οστών που την αποτελούν, όσο από την μυϊκή δραστηριότητα των μυών που ενώνουν τα δυο οστά αυτά.
ΩΜΟΠΛΑΤΗ-ΩΜΙΚΗ ΖΩΝΗ: Η άρθρωση του ώμου λοιπόν επηρεάζεται πάρα πολύ από τη θέση στην οποία βρίσκεται η ωμοπλάτη μας στη πλάτη. Η ωμοπλάτη με τη σειρά της, επηρεάζεται από τη θέση που έχει η σπονδυλική μας στήλη. Αν λοιπόν η σπονδυλική μας στήλη έχει κύφωση, δηλαδή καμπουριάζουμε, η ωμοπλάτη κρέμεται λίγο πιο μπροστά και προς τα έξω στο θώρακα, από ό, τι θα έπρεπε. Το αποτέλεσμα είναι ότι επηρεάζεται σαφώς αρνητικά ο ώμος. Με λίγα λόγια, οποιοδήποτε πρόβλημα μπορεί να επηρεάζει την ωμοπλάτη, είτε αρθρικό στη σχέση της με τον ώμο, ή στη σχέση της με την κλείδα, είτε μυϊκό της ωμοπλάτης, είτε πρόβλημα στη σπονδυλική στήλη που επηρεάζει και τον ώμο, ακόμα κι αν ώμος είναι αρχικά χωρίς κανένα άλλο πρόβλημα.
ΔΟΜΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ: Η περιοχή του ώμου διαθέτει στοιχεία που εξυπηρετούν τη μεγάλη της κινητικότητα. Τα στοιχεία αυτά μπορούν να γίνουν πηγή προβλήματος και πόνου, όταν ζητήσουμε από αυτά να κάνουν κινήσεις πέρα από τις συνηθισμένες, ή με πολύ μεγάλα φορτία. Δηλαδή, οι πολύ ακραίες κινήσεις, για παράδειγμα κίνηση του χεριού πολύ ψηλά πάνω από το κεφάλι μας, ή πολύ προς τα πίσω, ή πολύ μεγάλα βάρη, ή για παρατεταμένη ώρα, μπορούν να προκαλέσουν ζημιά. Ο πόνος λοιπόν μπορεί να οφείλεται στη κακή λειτουργία των προστατευτικών δομών της άρθρωσης για να συνδυάζονται όλα αυτά τα ανατομικά στοιχεία μεταξύ τους. Παράδειγμα είναι τα μαξιλαράκια που ονομάζονται ορογόνοι θύλακες, υπάρχουν μέσα στην άρθρωση και επιτρέπουν να κινούνται οι τένοντες κοντά στα οστά, χωρίς προβλήματα τριβής. Όταν αυτά τα μαξιλαράκια φλεγμαίνουν («ορογονοθυλακίτιδα») από μεγάλη πίεση, υπερεργασία θα λέγαμε, λανθασμένες θέσεις,ή με πάρα πολύ φόρτο/ πάρα πολλές επαναλήψεις, που μπορεί να αναπτυχθούν και σε διάστημα ετών, δεν μπορούν να δουλέψουν κι η άρθρωση πονάει. Επιπλέον, μπορεί να υπάρχει πρόβλημα σε στοιχεία της άρθρωσης όπως στον επιχείλιο χόνδρο, ο όποιος προκύπτει μετά από επαναλαμβανόμενες χρήσεις, που επιβαρύνουν πολύ την άρθρωση. Άλλα στοιχεία, όπως ο αρθρικός θύλακας του ώμου («παγωμένος ώμος), το ακρώμιον της ωμοπλάτης, επίσης μπορούν να είναι πηγές δυσλειτουργίας και πόνου.
ΣΥΝΔΡΟΜΑ ΥΠΕΡΧΡΗΣΗΣ: Όλα αυτά τα σύνδρομα λέγονται σύνδρομα υπέρχρησης, είναι δηλαδή η συνεχής μικρή χρήση επί πάρα πολύ καιρό, που δημιουργεί πρόβλημα. Σε αυτά περιλαμβάνονται και οι βλάβες των τενόντων ιδιαίτερα του δικεφάλου, του υπερακανθίου, καθώς και του υποπλάτιου και υπακάνθιου μυών. Αυτοί οι τρεις τελευταίοι ανήκουν στους στροφείς του ώμου και είναι υπεύθυνοι για τη σταθεροποίηση της μυο-εξαρτώμενης άρθρωσης.
ΑΡΘΡΙΤΙΔΕΣ-ΑΛΛΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ: Οπότε, ο πόνος στην άρθρωση του ώμου, ή ευρύτερα στη περιοχή, είναι πολυπαραγοντικό φαινόμενο. Πέραν των όσων ήδη αναφέρθηκαν, οι αρθρίτιδες στην ωμική ζώνη (στον ώμο και στην άρθρωση ωμοπλάτης και κλείδας, «ακρωμιο-κλειδική») και τα κατάγματα οστών ωμοπλάτης, κλείδας, ή του βραχιόνιου, μπορούν αφού έχουν ιαθεί να συμβάλλουν στην εμφάνιση του πόνου. Τα κατάγματα αυτά συχνά αλλάζουν την μηχανική λειτουργία της άρθρωσης. Επίσης, θα πρέπει να έχουμε υπ’ όψιν, ως πιθανές πηγές του πόνου, χειρουργικό ιστορικό, τυχόν χτυπήματα, πεσίματα, απότομες ενέργειες, καθώς μπορεί να έχει κοπεί ένας τένοντας, ή να έχει επιβαρυνθεί η κατάσταση του. Ακόμα είναι πιθανό να έχουμε κατάγματα συμπιεστικά του βραχιονίου οστού, τα οποία τις πρώτες μέρες να μην τα καταλαβαίνουμε ή κάποιες στιγμές να μην μας εμποδίζουν και κάποιες άλλες να εμποδίζουν πολύ. Εκεί βεβαίως χρειάζεται η παρέμβαση γιατρού ή ακτινολόγου για μια ακτινογραφία ή με μια αξονική ή άλλη εξέταση μπορεί να φανεί ότι το οστό δεν είναι όπως πριν από το ύποπτο συμβάν.
- Πότε θα πρέπει να ανησυχήσουμε και να επισκεφθούμε τον γιατρό μας ή τον φυσικοθεραπευτή μας;
Σε κάθε περίπτωση, εάν έχουμε επίμονα εμφάνιση πόνου, θα πρέπει να απευθυνθούμε στο γιατρό μας. Αν ο πόνος συνοδεύει συγκεκριμένη κίνηση, ή συγκεκριμένη θέση στο κρεβάτι, στην οδήγηση, στο μαγείρεμα, στο τραπέζι της κουζίνας την ώρα που τρώμε, κ.ά. , ή συγκεκριμένη χρήση, ή θέση του χεριού, ή όταν ο πόνος γίνει μόνιμος, τότε βέβαια είναι ένα σημάδι επείγουσας ειδοποίησης ότι κάτι δεν πάει καθόλου καλά. Χρειαζόμαστε ιατρική συμβουλή, άμεσα. Αν ξαφνικά ο πόνος συνοδευθεί από μεγάλο περιορισμό της κίνησης και π.χ. δεν μπορούμε να σηκώσουμε το χέρι μας, δεν μπορούμε να το κρατήσουμε, ή δεν μπορούμε να κάνουμε καθημερινές κινήσεις, όπως να βάλουμε τα ρούχα μας, τη ζώνη μας στο αυτοκίνητο, αυτό πρέπει να μας οδηγήσει γρήγορα στο γιατρό. Γενικά: οποιοσδήποτε περιορισμός στην λειτουργία που συνοδεύεται από πόνο πρέπει να μας οδηγήσει γρήγορα στο γιατρό. Επειδή, τότε, ενδέχεται να υπάρχει ένδειξη για περαιτέρω ιατρική εξέταση, ή παρέμβαση συντηρητική ή χειρουργική για την οποία έχει νόημα ο χρόνος, η έγκαιρη αντιμετώπιση. Πρέπει να είμαστε έγκαιροι στην αντιμετώπιση του προβλήματος καθώς κάποιες καταστάσεις δεν αντιμετωπίζονται με την ίδια ευκολία, αν περάσει ο κατάλληλος χρόνος. Αν ο πόνος είναι μια απλή ενόχληση συνηθισμένη, γνωστή, μόνιμη, τότε μπορούμε με απλούστερα μέσα να δοκιμάσουμε να απαλλαγούμε από αυτόν τελείως. Συνηθέστερα με πάγο, ή κατά τις φυσικοθεραπείες με την αναλγησία, τις διατάσεις, τη μάλαξη και όλα τα άλλα μέσα που διαθέτουν οι φυσικοθεραπευτές. Σίγουρα δεν θα πρέπει να αδιαφορήσουμε και δεν θα πρέπει να πειραματιστούμε! Ιδιαίτερα, αν ο πόνος είναι οξύς, έντονος, περιοριστικός της κίνησης, ή αν δεν ανακουφίζεται με τα πρώτα ένα-δυο χάπια που οι περισσότεροι συνηθίζουν να παίρνουν, λέγοντας: «πονάω, ας πάρω ένα χάπι για μην πονάω» . Δεν θα πρέπει να αργήσουμε να ζητήσουμε ιατρική συμβουλή.
- Υπάρχει περίπτωση να έχουμε μία ενόχληση και μετά να εξαφανιστεί και να ξαναεμφανιστεί μετά από κάποιους μήνες ;
Ναι, βέβαια, γιατί έχει να κάνει με τη χρήση του χεριού. Δηλαδή εάν πάψω τη χρήση που με ενοχλεί και το χέρι ηρεμήσει και ξαφνικά, μετά από καιρό, επαναλάβω μια άλλη δραστηριότητα που επιβαρύνει τη δομή (π.χ. τους τένοντες), που υπέφερε, τότε θα επανεμφανιστεί και το πρόβλημα. Στην περίπτωση αυτή, με τη πρώτη ενόχληση σπεύδουμε να το «κοιτάξουμε». Αν όχι με την πρώτη οπωσδήποτε με την δεύτερη. Είναι μια ειδοποίηση που δεν πρέπει να αγνοούμε.
