Τα αντιοξειδωτικά, αποτελούν την νέα γενιά φυσικών θρεπτικών συστατικών στην διατροφή μας. Κυκλοφορούν στον οργανισμό μας και τον προστατεύουν ενισχύοντας τις άμυνές του και συμβάλλοντας στην διατήρηση της καλής υγείας περιορίζοντας την δράση των ελεύθερων ριζών οξυγόνου πριν προκαλέσουν ζημιά σε υγιή κύτταρα.
Ως ελεύθερες ρίζες οξυγόνου καλούμε τις ασταθείς ουσίες που δημιουργούνται μέσα στο σώμα μας, μέσω: φυσιολογικής κυτταρικής διαδικασίας, έκθεσης σε υπερβολική μόλυνση, έκθεσης σε υπερβολική ηλιακή ακτινοβολία, καπνό από τσιγάρα, κ.τ.λ.
Υπερπαραγωγές ελευθέρων ριζών έχουν ενοχοποιηθεί στην αιτιολογία πλήθους εκφυλιστικών ασθενειών συμπεριλαμβανομένων των καρδιαγγειακών ασθενειών, διαβήτη, καρκίνου, Alzheimer και άλλες νευροφυτικές διαταραχές ως και τη γήρανση.
Επιπρόσθετα, παίζουν ρόλο όχι μόνο στις οξείες καταστάσεις, όπως τραυματισμούς, εγκεφαλικό επεισόδιο και μολύνσεις αλλά και στη φυσική άσκηση και το στρες.
Έχει καθιερωθεί ότι το οξειδωτικό στρες είναι το πρώιμο κυτταρολογικό γνώρισμα της ασθένειας του Alzheimer. Οι καρδιακές παθήσεις συνεχίζουν να είναι ο μεγαλύτερος δολοφόνος υπεύθυνος για το ήμισυ των θανάτων στις ανεπτυγμένες χώρες.
Οι μελέτες έχουν δείξει ότι τα φυσικά αντιοξειδωτικά στα νωπά φρούτα και τα λαχανικά έχουν μια προστατευτική επίδραση.
Τα πιο οικεία σε όλους αντιοξειδωτικά είναι οι βιταμίνες C, E και το β-καροτένιο.
Συγκεκριμένα, η βιταμίνη Ε και το βήτα-καροτένιο εμφανίζονται να προστατεύουν τις μεμβράνες κυττάρων, ενώ η βιταμίνη C απομακρύνει τις ελεύθερες ρίζες μέσα από το κύτταρο.
Τα πιο άγνωστα αντιοξειδωτικά είναι:
- Το λυκοπένιο, μία κόκκινη χρωστική ουσία που ανήκει στην κατηγορία των καροτονοειδών. Το λυκοπένιο βρίσκεται στα φρούτα και στα λαχανικά και κυρίως στις ντομάτες.
- Τα φλαβονοειδή, μια ισχυρή ομάδα αντιοξειδωτικών που περιέχονται στα φρούτα και στα λαχανικά. Τα πιο γνωστά είναι: Οι κατεχίνες, που βρίσκονται κυρίως στο τσάι και το κρασί. Η κερσετίνη βρίσκεται στα μπρόκολα και το σταφύλι. Η ροτίνη, που βρίσκεται στα μήλα. Η απιγενίνη, που βρίσκεται στο σέλινο. Οι θεοφλαβίνες, που βρίσκονται και αυτές κυρίως στο τσάι.
- Οι πολυφαινόλες, ουσίες που περιέχονται στην ελιά και συνεπώς και στο ελαιόλαδο. Έχουν ευεργετική αντιοξειδωτική δράση και συμβάλλουν και στην προστασία του οργανισμού από τον καρκίνο. Εδώ ανήκουν πολύτιμες ουσίες, όπως προβιταμίνη Α και βιταμίνη Ε.
- Το σελήνιο, μια αντιγηραντική ουσία που βρίσκεται και στα ψάρια.
Συμπερασματικά, ως κύριες πηγές αντιοξειδωτικών, εμφανίζονται: το ελαιόλαδο, τα λαχανικά (κυριότερα οι ντομάτες, το κρεμμύδι, το σέλινο, τα μπρόκολα, το αβοκάντο), οι ελιές και το ελαιόλαδο, τα δημητριακά (κυρίως το ρύζι και η σίκαλη), τα φρούτα (κυριότερα οι μπανάνες, τα μήλα και τα σταφύλια),το κόκκινο κρασί, τα αμύγδαλα και τα αράπικα φιστίκια.
Τα διαιτητικά αντιοξειδωτικά μπορούν να συμβάλλουν στην μείωση των καρδιαγγειακών ασθενειών με μείωση της παραγωγής ελευθέρων ριζών Επιδημιολογικές μελέτες έχουν δείξει ότι μεγαλύτερες προσλήψεις αυτών των συστατικών συνδέονται με μικρότερο κίνδυνο θνησιμότητας από καρκίνο και στεφανιαία νόσο.
Άρα, υπάρχει σήμερα μεγάλο ενδιαφέρον για την μελέτη των φυσικών συστατικών με ικανότητα εκκαθάρισης των ελευθέρων ριζών και τον ρόλο αυτών στην υγεία και την διατροφή.
Συμβουλεύει η κα Δώρα Λάππα, Msc., Κλινική Διαιτολόγος, ΓΝΑ ΚΑΤ
